1. عرضه ها:
همانطور که در نمودار مشخص است حجم عرضه ها در فروردین 95 حدود 53 هزار تن بیشتر از فروردین 94 بود، ولی در اردیبهشت اوضاع به کلی دگرگون شده است و حجم عرضه ها در سال جاری به شدت کاهش و در سال 94 به شدت افزایش یافته است. به حدی که حجم عرضه های اردیبهشت 95 برابر با 239 هزار 522 تن بوده که در مقایسه با حجم 364 هزار و 806 تنی سال گذشته کاهشی معادل 125 هزار 296 تن و برابر با 34 درصد را نشان می دهد، که کاهش بسیار قابل توجهی می باشد و بسیار قابل تامل بوده و جای رسیدگی دارد.
همانطور که در نمودار مشخص است حجم عرضه های مواد پلیمری در مجموع شش ماه اول سال 95 برابر با 1 میلیون و 658 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 2میلیون و هفت هزار تنی سال قبل کاهشی برابر با 348 هزار و 681 تن را نشان می دهد که نسبتا قابل توجه است و برابر با بیش از 17 درصد کاهش است. این در حالی است که در 5 ماهه اول حجم عرضه در سال جاری تنها 271 هزار تن کمتر از سال گذشته بود و این نشان دهنده این است که در شهریور ماه سال جاری باز هم حجم عرضه بیش از 77 هزار تن کمتر از شهریور ماه سال گذشته بوده است که برای آمار یک ماه بسیار خطرناک بوده و باعث التهاب بازار و افزایش شدید قیمت ها شده است.
همانطور که در نمودار مشخص است حجم عرضه ها در فروردین 95 حدود 53 هزار تن بیشتر از فروردین 94 بود، ولی در اردیبهشت اوضاع به کلی دگرگون شده است و حجم عرضه ها در سال جاری به شدت کاهش و در سال 94 به شدت افزایش یافته است. به حدی که حجم عرضه های اردیبهشت 95 برابر با 239 هزار 522 تن بوده که در مقایسه با حجم 364 هزار و 806 تنی سال گذشته کاهشی معادل 125 هزار 296 تن و برابر با 34 درصد را نشان می دهد، که کاهش بسیار قابل توجهی می باشد و بسیار قابل تامل بوده و جای رسیدگی دارد.
در فروردین هر سال به دلیل تعطیلات نوروز طبیعی است که حجم عرضه ها کمتر از ماه های قبل باشد ولی انتظار می رود در ماه های دیگر سال حجم عرضه ها به میزان کافی بوده و نسبت به فروردین ماه افزایش یابد، این موضوع در سال 94 اتفاق افتاده است ولی در سال جاری حجم عرضه ها در اردیبهشت نه تنها افزایش نیافته است بلکه کاهش چشمگیری پیدا کرده است که اتفاق خوبی برای بازار نبوده و فقط باعث افزایش بیشتر قیمت ها در بازار داخل شده که به ضرر مصرف کنندگان واقعی است و تنها واسطه ها بیشترین بهره را از این شرایط می برند و عامل دیگر که می توان بدان اشاره کرد اولویت یافتن بازار خارج نسبت به بازار داخلی است که این مورد نیز اتفاق خوبی برای بازار نیست.
در خرداد ماه سال جاری اوضاع تا حدودی بهبود یافته است و حجم عرضه نسبت به اردیبهشت ماه سال جاری 81 هزار تن افزایش یافته است، ولی همچنان نسبت به سال گذشته حجم عرضه های بازار کم است، حجم عرضه های خرداد سال جاری به میزان 30 هزار تن کمتر از خرداد سال گذشته است، هر چند که اختلاف بین دو سال کمتر شده است ولی باز هم در مجموع حجم عرضه ها در سه ماهه ابتدایی امسال بسیار کمتر از سال گذشته است. البته می توان دلیل افزایش عرضه ها در خرداد ماه سال جاری نسبت به اردیبهشت ماه را کاهش تقاضای جهانی برای محصولات پلیمری دانست که سبب شده است پتروشیمی های داخلی حجم بیشتری از کالا را در بازار داخل عرضه کنند.
اما در تیر ماه سال جاری باز هم شاهد کاهش شدید عرضه ها نسبت به سال گذشته هستیم، به حدی که عرضه های تیر ماه 1395 چیزی بیش از 112 هزار تن کمتر از عرضه های تیر ماه 1394 است، همچنین عرضه تیرماه 95 نسبت به خرداد 95 نیز کاهشی در حدود 50 هزار تن را تجربه کرده است که داده بسیار منفی برای بازار است، چون که در تیر ماه سال جاری حجم تقاضا بسیار افزایش یافته بود و این عامل کاهش عرضه ها سبب شد قیمت ها در بورس و بازار آزاد رشد قابل توجهی را پیدا کنند، به نظر می رسد افزایش صادرات پتروشیمی ها در کنار اورهال در بعضی از مجتمع ها باعث این کاهش وسیع حجم عرضه ها شده یاشد.
در مرداد ماه باز هم شاهد کاهش بیش از 57 هزار تنی حجم عرضه ها در سال جاری نسبت به سال گذشته هستیم، البته این تمام ماجرا نبوده و حجم عرضه ها نسبت به تیرماه سال جاری نیز کاهشی بیش از 34 هزار تن را نشان می دهد که برای تعادل بازار و قیمت ها بسیار مضر است و اگر این آمار نسبت به خرداد ماه سال جاری نیز سنجیده شود نزدیک به 100 هزار تن کاهش مشاهده می شود.
در شهریور ماه باز هم شاهد کاهش بیش از 77 هزار تنی حجم عرضه ها در سال جاری نسبت به سال گذشته هستیم، که کاهش بسیار قابل توجهی بوده و نشان از این دارد که پتروشیمی ها حجم زیادی از محصولات خود را صادر کرده و کمتر به نیاز بازار داخل توجه می کنند.
البته لازم به ذکر است که هر چه از ماه های ابتدایی سال دور می شویم در سال 94 رکود عمیق تر و در مقابل در سال جاری معاملات رونق بیشتری پیدا می کنند و همچنین در سال گذشته نفت به شدت نزولی بود و تقاضا برای مشتقات نفتی به شدت کاهش یافته بود و صادرات پتروشیمی ها در حد پایینی بود و بیشتر تناژ تولیدی در بازار داخل عرضه می شد و در مقابل در تیر ماه سال جاری حجم عرضه داخل کمتر شده و صادرات بیشتری وجود دارد.
2. تقاضا:
همانطور که در نمودار مشخص است حجم کل تقاضا در شش ماهه اول سال جاری بیشتر از سال گذشته است، به گونه ای که حجم کل تقاضا در شش ماهه اول امسال نزدیک به 4 میلیون تن بوده که در مقایسه با حجم دو میلیون و 480 هزار تنی سال گذشته افزایشی معادل یک میلیون و 455 هزار تن را نشان می دهد. این در حالی است که در مجموع تقاضای سه ماهه اول سال جاری 12 هزار تن کمتر از سال گذشته بود و این نشان دهنده این است که تقاضای سه ماهه دوم سال جاری چیزی در حدود یک میلیون و 442 هزار تن بیشتر از سال گذشته بوده و رشد بسیار زیادی پیدا کرده است و متاسفانه فقط و فقط باعث افزایش شدید قیمت ها در مورد برخی از گریدهای جذاب شده است. و این در حالی بود که در خرداد ماه 1395 نیز حجم تقاضا رشد خوبی را تجربه کرده بود و بر تقاضای خرداد گذشته پیشی گرفته بود.
عمده دلیل این قضیه این است که در خرداد و تیر ماه سال گذشته قیمت های جهانی و پایه بازار داخلی وارد فاز نزولی شدند و عرضه ها نیز با افزایش مواجه شدند در نتیجه خریداران مواد اولیه پلیمری مجبور به عقب نشینی و اتخاذ استراتژی محافظه کارانه شدند. اما در سال جاری جولان کدهای معاف از مالیات به عنوان مهمترین عامل در کنار کاهش حجم عرضه ها در برخی گریدهای جذاب باعث شد که تقاضا در خرداد و مخصوصا تیر ماه جهش چشمگیری پیدا کنند و بر تقاضای مدت مشابه سال گذشته پیشی بگیرد. در مرداد ماه حجم تقاضای سال جاری چیزی در حدود بیش از 600 هزار تن بیشتر از تقاضای مرداد ماه سال گذشته بود و باز هم متاسفانه این افزایش شدید تقاضا در کنار کاهش شدید حجم عرضه ها به افزایش شدید قیمت ها دامن زد.
تقاضا در فروردین 95 برابر با 737 هزار تن بوده که نسبت با تقاضای 378 هزار تنی فروردین 94 افزایشی معادل 359 هزار تن و برابر با 129 درصد افزایش را نشان می دهد.
این میزان و درصد افزایش نرخ بسیار زیاد بوده و افزایشی قابل توجه می باشد که می تواند نشانه ای از رونق بازار مواد پلیمری در سال جاری در مقایسه با سال گذشته باشد.
هرچند که نباید از کاذب بودن بخش زیادی از تقاضا غافل بود. مثلا در مورد گروه کالایی پلی پروپیلن های نساجی شاهد تقاضاهای کاذب و معامله با قیمت سقف بودیم و یا در هفته اول فروردین برای کالای pvc نیز تقاضای کاذب زیادی ثبت شد.
ولی در مقابل در فروردین سال گذشته خبری از تقاضای کاذب نبود و بیشتر متقاضیان با تناژ واقعی وارد می شدند، هرچند که نباید این نکته را از نظر دور داشت که در سال گذشته بازار همچنان در اوج رکود قرار داشت. از طرف دیگر قیمت ها در سال جاری تحت تاثیر رشد قیمت های جهانی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته پتانسیل افزایش زیادی داشت همین عامل تمایل بازاری ها را برای بهره مندی از سود حاصل از افزایش قیمت ها افزایش داده و حجم های بیشتری را خریداری کردند تا در آینده از افزایش نرخ ها منتفع شوند.
عامل مهم دیگر که در فروردین سال قبل نقش بسیار کمتری داشت بحث حضور کدهای معاف از مالیات است که در سال جاری نقش کاملا تعیین کننده ای در شکل گیری بازار و میزان حجم معاملات و تقاضا دارند و تعدادشان در سال جاری بسیار بیشتر از قبل شده است.
اما در اردیبهشت ماه یک روند معکوس مشاهده می شود، تقاضا در اردیبهشت ماه امسال با کاهش بسیار چشمگیری مواجه شد و از 737 هزار تن به 283 هزار تن رسید که کاهش بسیار قابل توجه 260 درصدی و معادل بیش از 400 هزار تن کاهش را تجربه کرد که بسیار عجیب می باشد. البته این همه ماجرا نیست و اگر این حجم تقاضای اردیبهشت ماه امسال با سال گذشته مقایسه شود مشاهده می شود که حجم تقاضای اردیبهشت ماه 94 برابر است با 765 هزار تن و حدود 482 هزار تن از حجم تقاضای امسال بیشتر می باشد. دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد که اگر به مهمترین آن اشاره کنیم عبارت است با نزولی شدن قیمت مواد پلیمری در بازار های جهانی در اردیبهشت امسال و برعکس صعودی بودن قیمتها در بازار های جهانی و داخل ایران در سال گذشته و این عامل سبب شد در سال گذشته خریداران حجم بیشتری را خریداری کرده و در مقابل در اردیبهشت سال جاری از ترس ریزش قیمت ها حجم های کمتری را خریدارای کنند. البته تقاضا برای کالاهایی که همچنان از کد های معاف از مالیات، مالیات ارزش افزوده اخذ نمی کنند همچنان در سطح مطلوبی است.
در خرداد ماه اوضاع متفاوت تر از اردیبهشت شده است از طرفی حجم تقاضای خرداد سال جاری از تقاضای اردیبهشت بیشتر شده است و با افزایشی بیش از 150 هزار تن مواجه شده است که بسیار قابل توجه است ولی در مقابل حجم تقاضا در خرداد سال گذشته نسبت به اردیبهشت کاهش داشته است و حجم تقاضا در خرداد سال جاری بر سال گذشته پیشی گرفته است و 110 هزار تن بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته است.
در تیر ماه سال جاری تقاضا به شدت افزایش یافته است. حجم کل تقاضا در تیر ماه 1395 برابر با 756 هزار تن است که نسبت به خرداد ماه سال جاری 322 هزار تن افزایش را نشان می دهد. اگر این آمار نسبت به تیر ماه سال گذشته سنجیده شود ، مشاهده می شود که حجم تقاضا در تیر ماه سال جاری بیش از 512 هزار تن از سال گذشته بیشتر است. یعنی تقاضای تیر ماه 1395 تقریبا 3.5 برابر تقاضای تیر ماه 1394 است که ارقام بسیار عجیبی بوده و بخش زیادی از این تقاضا کاذب بوده و مربوط به چند گروه خاص مثل PVC، PET بوده است، این دو کالا چیزی در حدود 45 درصد این تقاضا را به خود اختصاص داده اند.
در مرداد ماه اوضاع بسیار ملتهب تر از تیر ماه شده و تقاضا در مرداد 95 چیزی در حدود بیش از 600 هزار تن بیشتر از مرداد ماه 1394 شده است، و یک رکورد ثبت کرد و بالاترین حجم تقاضا در سال 95 را رقم زد. که متاسفانه باعث افزایش شدید قیمت ها شد البته لارم به ذکر است که در این ماه چیزی بیش از 52 درصد از حجم تقاضای کل به دو کالای PVC و PET تعلق داشت.
در شهریور ماه باز هم تقاضای سال جاری با وجود کاهش نسبت به مرداد ماه سال جاری باز هم چیزی بیش از 300 هزار تن بیشتر از تقاضای شهریور سال 1394 بوده است که رقم قابل توجهی است. از طرف دیگر هر چقدر به نیمه دوم سال نزدیکتر شویم تقاضای سال گذشته روندی صعودی تر را در پیش گرفته و انتظار می رود اختلاف تقاضاها کمتر از قبل شود.
گروه های با تقاضای کاذب در شهریور ماه:
البته نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که حجم تقاضا هیچ وقت داده مناسبی برای سنجش میزان رکود و یا رونق بازار نیست زیرا ممکن است این تقاضای خیلی زیاد تنها مربوط به چند گرید خاص باشد که مورد توجه واسطه ها قرار گرفته و با ایجاد تقاضای کاذب حجم بیشتری از آن را خریداری می کنند و با بازار گرمی کالای خود را با قیمت بالاتر به فروش می رسانند.
3. حجم معاملات:
حجم کل معاملات در شش ماهه اول سال 1395 برابر با یک میلیون و 221هزار و 414 تن است، که در مقایسه با حجم معاملات 926هزارو 55 تنی در سال 1394افزایشی در حدود 295هزار تن را نشان می دهد که رقم بسیار خوبی برای صنعت پلاستیک می باشد، زیرا می توان گفت حجم معاملات تا حدودی مصرف واقعی مواد پلیمری در صنعت پلاستیک را نشان می دهد؛ که خود نشان از بهتر شدن اوضاع مصرف در سال جاری دارد هر چند که نباید نسبت به قاچاق بسیار زیاد محصولات پلیمری به کشورهای همسایه بی توجه بود زیرا این مواد به اسم بازار داخل خریداری شده ولی سر از بازار کشورهایی چون افغانستان، پاکستان و عراق در می آورد.
در گزارش سه ماهه اول ذکر شد که اختلاف حجم معامله در سال جاری 75 هزار تن بیشتر از سال قبل است و آمار چهار ماهه نشان از این دارد که اختلاف در تیر ماه بیشتر شده و به 173 هزار تن رسیده است یعنی رشدی بیش از 98 هزار تن را در تیر ماه تجربه کرده است. این اختلاف در ماه های مرداد و شهریور بیشتر هم شده است.
حجم معاملات در فروردین سال جاری برابر با 190 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 117 هزار تنی سال گذشته چیزی در حدود 73 هزار تن و برابر با بیش از 60 درصد افزایش را نشان می دهد.
که افزایش قابل توجهی بوده و نشان از رونق گرفتن معاملات مواد پلیمری در سال جاری نسبت با سال گذشته دارد، این حجم معاملات حجم قابل توجهی است و با حجم معاملات در ماه های خوب سال گذشته نیز برابری می کند و شروع خوبی برای سال 95 بود.
حجم معاملات داده بهتری برای مقایسه می باشد زیرا تا حد زیادی نشان دهنده مصرف واقعی صنایع تکمیلی است، همانطور که مشخص است میزان افزایش در حجم معاملات به میزان افزایش حجم عرضه ها نزدیک بوده و کاذب بودن بخش زیادی از تقاضا در این جا مشخص می شود.
اما این روند خوب در اردیبهشت ماه 1395 حفظ نشد و حجم معاملات با کاهش حدودا 40 هزار تنی به 150 هزار تن رسید. البته از قبل این موضوع قابل پیش بینی بود و در گزارش فروردین ماه اشاره شده که عامل افزایش قابل توجه مصرف صنایع تکمیلی در بین عوامل موثر بر افزایش حجم معاملات فروردین نیست، دلیل این امر این بود که واقعا مصرف نهایی بازار داخلی ایران هنوز افزایش زیادی نداشته و همچنان بی کشش است و ضعف نقدینگی در بین واحدهای تولیدی همچنان مشهود است و آنچه که مسلم است این است که حجم زیادی نقدینگی و با هدف سوداگری و صادرات قاچاق و یا کسب سود در آینده با استفاده از تکنیک دپوی مواد اولیه در انبارها به بازار وارد شده و حجم معاملات را به این شدت افزایش داده بود، البته نمی توان گفت که مصرف نهایی افزایش نیافته است بلکه منظور این است که میزان افزایش مصرف نهایی بسیار کمتر از این افزایش حجم معاملات است.
حجم معاملات در اردیبهشت سال جاری نه تنها نسبت به فروردین کاهش داشته است بلکه نسبت به اردیبهشت سال 1394 نیز کاهش بسیار شدیدی را تجربه کرده است به گونه ای که حجم معاملات در اردیبهشت امسال 150 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 213 هزار تنی سال گذشته کاهشی 63 هزار تنی و برابر با 30 درصدی را نشان می دهد.
در خرداد ماه اوضاع به کلی تغییر کرد و پتروشیمی ها تحت تاثیر کاهش فروش صادراتی و داخلی خود تصمیم گرفتند بار دیگر از کدهای معاف از مالیات ، ارزش افزوده اخذ نکنند و این شرایط در کنار کاهش حجم عرضه ها در مورد گریدهای جذاب سبب شد کالاهای بیشتری با رقابت قیمتی به فروش برسند و حجم معاملات بیشتری را نسبت به اردیبهشت ماه شاهد باشیم. انگیزه قاچاق به کشورهای همسایه همچنان در مورد برخی از گریدهایی که قیمت شان از قیمت های جهانی کمتر بود، وجود داشت و حجم مصرف در صنایع تکمیلی در مورد برخی گریدها چون PET گرید بطری، PVC، پلی اتیلن سنگین اکستروژن و برخی گریدهای پلی پروپیلن نساجی به سبب فصل اوج مصرف شان، افزایش خوبی پیدا کرده بود.
حجم معاملات در خرداد سال جاری نسبت به اردیبهشت ماه 57 هزار تن افزایش یافته است که برابر با 38 درصد بوده و بسیار رقم قابل توجهی است که رونق را نسبت به ماه گذشته نشان می دهد و اگر این رقم نسبت به مدت مشابه در سال گذشته سنجیده شود، همانطور که در نمودار مشخص است حجم معاملات خرداد سال جاری 75 هزار تن بیشتر از سال گذشته است که رقم بسیار خوبی است. نکته ای که در این جا قابل توجه است این که طبق نمودار ارائه شده حجم معاملات خرداد سال گذشته 82 هزار تن نسبت به اردیبهشت کاهش داشته است و نشان از شروع رکودی عمیق تحت تاثیر نزول شدید نرخ نفت و قیمت های جهانی در خرداد ماه 1394 و افت شدید حجم خریدها در کنار افزایش عرضه ها دارد. در مقابل در سال جاری روند رو به رشد یوده و از سال گذشته پیشی گرفته است.
در تیر ماه این روند رو به رشد سال 1395 ادامه یافته و شاهد افزایش اندک 1200 تنی حجم معاملات نسبت به خرداد ماه سال جاری هستیم. درست است که حجم معاملات نسبت به ماه قبل افزایش اندکی داشته است ولی این افزایش از آن جهت حائز اهمیت است که بیشترین حجم معاملات در سال 1395 رقم خورده و حجم معاملات در سطوح بالایی حفظ شده است. همانطور که در نمودار مشخص است سال 1394 دارای روندی معکوس است و حجم معاملات در تیر ماه نسبت به خرداد 94 حدودا 12 هزار تن کاهش یافته است، اگر آمار تیر ماه سال جاری نسبت به تیر ماه سال 1394 سنجیده شود خواهیم دید که حجم معاملات سال جاری حدودا 89 هزار تن بیشتر از تیر ماه سال 1394 است.
در مرداد ماه حجم معاملات نسبت به تیر ماه سال جاری افتی معادل 7500 تن را تجربه کرده است ولی اگر این آمار نسبت به مرداد ماه سال گذشته سنجیده شود افزایشی در حدود 55 هزار تن را نشان می دهد که رقم قابل توجهی است.
در شهریور ماه بازار پلیمر ایران بیشترین حجم معامله خود در 6 ماهه اخیر را تجربه کرد و این حجم برابر با 263 هزار و 655 تن بود که نسبت به مرداد ماه سال جاری بیش از 63 هزار تن افزایش و نسبت به شهریور سال گذشته نیز 66 هزار تن افزایش را نشان می دهد و البته ناگفته نماند در شهریور سال 1394 نیز حجم معامله شهریور ماه نسبت به مرداد 94 نیز افزایش خوب و بیش از 50 هزار تنی را تجربه کرده بود.
در گذشته ذکر شد که بازار پلیمر ها در سال 1394 از ماه خرداد وارد فاز رکودی بسیار عمیقی شد و تحت تاثیر کاهش شدید قیمت نفت و کاهش شدید صادرات مواد پلیمری در کنار افزایش عرضه ها در بازار داخل حجم معاملات کاهش شدیدی پیدا کرد ولی در مقابل در سال جاری هر چه زمان می گذرد و تحت تاثیر رشد قیمت نفت و مشتقات حاصل از آن در کنار افزایش صادرات و کاهش عرضه ها در بازار داخل، تقاضا برای خرید مواد پلیمری افزایش یافته و خریدران با توجه به چشم انداز صعودی در بیشتر کالاها ترجیح می دادند حجم بیشتری را هم با اهداف تولیدی و هم سوداگری خریداری کنند.
البته باید ذکر کرد که حجم مصرف در صنایع تکمیلی هم نسبت به سال گذشته افزایش کمی پیدا کرده است. در گزارش قبلی پیش بینی شد که این روند رو به رشد در مرداد ماه کند تر از قبل شده و یا حتی بازار شاهد کاهش حجم معاملات نسبت به تیر ماه سال جاری باشد. و همانگونه که آمار نشان می دهد این اتفاق افتاده است. پیش بینی می شود در شهریور ماه بازار تقریبا مرداد برابری کند ولی تحت تاثیر افزایش قیمت نفت و پایان یافتن کاهش نرخ محصولات پلیمری در بازار های جهانی در اواخر شهریور و در مهر ماه بازار بسیار پر رونق تری را شاهد باشیم.
