درحال حاضر تولیدکنندگان لوله و اتصالات پلی اتیلنی با چند درصد از ظرفیت توان تولیدی خود مشغول به کار هستند؟
میزان خرید تولیدکنندگان لوله و اتصالات پلی اتیلن در سال های گذشته چیزی حدود 220هزار تن بوده و در سالهای خوب که چرخه تولید درحال گردش بوده این عدد بالای 400هزارتن بوده است و این نشان می دهد که خرید این تولیدکنندگان حدود 50% نیاز سالیانه کشور بوده است و همچنین مقدار زیادی از این موادی که سال گذشته توسط تولیدکنندگان خریداری شده ممکن است که همچنان در انبار کارخانجات آن ها باقی باشد
با توجه به آماری که از وزارت صنایع موجود است در پروانه های بهره برداری ، ظرفیت اسمی تولیدکنندگان سالیانه حدود یک میلیون و چهارصد هزارتن است و با توجه به مقدار مواد خریداری شده اگر فرض کنیم همه مواد خریداری شده تولید شده باشد، نتیجه میگیریم که تولیدکنندگان این حوزه با ظرفیتی کمتر از 20 درصد در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند.
البته ممکن است واحدهایی با ظرفیت بالاتری تولیدکرده باشند اما میانگین کلی آمار تولیدکنندگان لوله و اتصالات بیشتر از این عدد نیست.
آیا محدودیت های پتروشیمی ها در صادرات مواد اولیه در افزایش بی رویه قیمت های داخلی تاثیر داشته است؟
خیر به نظرم این نابسامانی در افزایش روزانه قیمت ها به خاطر سیاست های غلطی است که از روز اول در خصوص قیمت گذاری مواداولیه اتخاذ شده است ، در حقیقت مواد اولیه را براساس نرخ دلار نیمایی از پتروشیمی ها بصورت نقدی خریداری می شود ولیکن فروش ما به ریال هست و مدت دار و بخش های دولتی نیز همیشه به تولیدکننده اواراق یک یا دوسال بعد را می دهند و این موضوع با هیچ یک از اصول اقتصادی سازگاری ندارد و این درحالی است که وقتی تولیدکننده به پولش می رسد آنقدر قیمت دلار بالا رفته که با آن پول شاید کمتر از نصف مواد قبلی را بتواند جایگزین کند.
مشکل دیگری که برای تولیدکننده این بخش وجود دارد این است که ما در قراردادهای بلندمدت با ارگان های دولتی از قبیل شرکت گاز، آب و فاضلاب یا جهاد کشاورزی مجبور هستیم که ابتدا محصول را تولید و تحویل دهیم بعد از این ارگان ها اوراق مدت دار بگیریم و در آن زمان واقعا معلوم نیست که در مقایسه با ارز نیمایی ، چه مقدار ارزش آن مبلغ دریافتی کم شده است و این ها همه باعث ضرر و زیان صاحبان صنعت است.
وخب تعدادی از تولیدکنندگان نیز با تناژهای کم طی قراردادهای بلند مدت بدون تعدیل ، تعهد داده اند که لوله را با قیمت کیلویی 14-15هزار تومان تحویل بدهند در صورتی که بدون احتساب هزینه تولید و سایر مسایل.الان حدود 21هزار تومان هزینه مواد آن ها است .
باتوجه به سیرصعودی قیمت ها ، آیا فروش مدت دار مواداولیه از سوی پتروشیمی ها می تواند برای تولیدکنندگان محرک انگیزشی باشد؟
در هیچ جای دنیا چنین چیزی مرسوم نیست که تولیدکننده هزینه مواد را قبل از دریافت ، پرداخت کند صرف نظر از اینکه در بورس کالا باید برای خرید مواد رقابت هم داشته باشیم ، پس از پرداخت هزینه این مواد باید صبر کنیم تا این مواد به کارخانه های ما برسد بعد هم در هنگام خرید9% ارزش افزوده مواد را به پتروشیمی ها داده ایم که پتروشیمی ها بعد از سه ماه این مبلغ ارزش افزوده را به وزارت دارایی می دهند ولی ما باید همان روز اول هم کارمزد بورس ، هم ارزش افزوده و هم پول مواد را به صورت نقدی و یکجا پرداخت کنیم و بعد هم که گفته شد که چگونه از مشتری پول محصول خود را دریافت می کنیم.
این در حالی است که در همه جای دنیا پتروشیمی ها به مشتریان همیشگی و دائمی خود مواد را با شرایط سه ماهه ، 120 روزه یا 180 روزه با بهره های بسیار کم ، تحویل می دهند
بطور کلی مشکل صنایع تکمیلی در حال حاضر این است که ما باید براساس نرخ دلار مواد اولیه ای را که در بورس کالا بدون نظر و دخالت ما قیمت گذاری شده را بخریم ولی در داخل به ریال بفروشیم و این ریال را هم به صورت مدت دار از طرف دولتی بگیریم و هرکسی به این معادله نگاه کند متوجه می شود که این معادله نامتوازن است ، متاسفانه به این خاطر که شرکت های پتروشیمی ، خصولتی هستند و دارای رانت های کلان می باشند ، کسی طرف تولیدکنندگان صنایع پایین دستی را نمی گیرد.
این در حالی است که ما تولیدکنندگان می توانیم با صادرات محصولاتمان هم ارزش افزوده بیشتری به کشور بیاوریم که از خام فروشی پتروشیمی ها مطمئنا آورده بیشتری خواهد داشت و هم اینکه با تقویت این بخش می توانیم باعث اشتغال بیشتری در کشور باشیم. ولی متاسفانه در حال حاضر کارخانجاتی که در ترکیه هستند ، مواد خود را با نرخ پایین تری از ما دریافت می کنند و در نتیجه ما در بازارهای بین المللی نمی توانیم با این ها رقابت کنیم. تولیدکنندگان ترک لوله را از استانبول بار می کنند و پس از طی مسافتی دو الی سه هزار کیلومتری به قرقیزستان و ترکمنستان می آورند و از ما ارزان تر می فروشند در حالی که میدانیم هزینه برق و هزینه نیروی کار در ترکیه بالاتر از ایران است و ما علیرغم خط آهنی که داریم به سمت کشورهای آسیای میانه و علیرغم همسایگی ما نمی توانیم این محصولات را صادرات کنیم و با ترکیه رقابت کنیم و دلیل آن هم مواد ارزانی است که پتروشیمی های ما دریافت می کنند و عملا پتروشیمی های ما بعنوان صنایع مادر ترکیه و کشورهای همجوار دیگر عمل می کنند!
براساس آخرین آماری که منتشر شده کل صادرات موادپلیمری پتروشیمی ها معادل دومیلیارد و سیصد میلیون دلار است در صورتیکه کل آمار صادرات صنایع تکمیلی در سال 98 زیر دومیلیارد دلار بوده و ضمنا ما در کشور همسایه مان یعنی عراق مقادیر قابل توجهی از این محصولات را به صورت ریالی فروختیم در نتیجه ما تقریبا به اندازه پتروشیمی ها ارز آوری داریم ولی متاسفانه به خاطر تحریم ها خارجی و از طرفی خود تحریمی که خودمان بر خودمان اعمال کردیم باعث شده که صنعت با رکودی بی سابقه مواجه باشد و تازه اگر ما بتوانیم با کشوری مثل ترکیه رقابت هم کنیم هرهفته مواد اولیه ما دارد گران تر میشود بطور مثال همین هفته مواد یکی از پتروشیمی ها 1900تومان در هرکیلو افزایش داشته است
در شرایط کنونی توصیه شما به تولیدکنندگان و اعضای انجمن چیست؟
به نظر من هیچ یک از تولیدکنندگان نباید زیربار مناقصاتی با قرارداد بلند مدت و با تناژ بالا بروند مگر اینکه در قرارداد قید کنند که چنانکه در موقع اجرای قرارداد ، قیمت مواداولیه افزایش پیدا کند با توجه به این افزایش ، تعدیل لازم باید در قیمت ها لحاظ گردد و متاسفانه بسیاری از کارخانجات این تعدیل را در قراردادها پیش بینی نکردند و نتیجتا ضررهای هنگفتی را متقبل شده اند.
مطلب دیگر اینکه واحدها برای پرداخت بهای محصولات خود باید ضرب الاجل تعیین کنندو یکی از دوستان در کمیته بازرگانی انجمن پیشنهاد داده بود که از آنجایی که ما موادمان را براساس نرخ دلار میخریم ، متعاقبا باید قراردادهایمان را نیز بر اساس نرخ دلار ببندیم ، این عملی نیست ولی به هر حال این نیز قابل تأمل است و در این صورت تولیدکنندگان کمتر ضرر و زیان می بینند.
ولی باتوجه به اینکه پتروشیمی ها دارای نقدینگی قابل توجهی هستند و بر اثر رقابت ها در بورس کالا سود کلانی در این زمینه داشتند باید مواد را بصورت مدت دار با حداقل بهره به تولیدکنندگان بدهند تا این تولیدکنندگان با توجه به نقدینگی اندک باقی مانده شان بتوانند فضای کسب و کار خودشان را بهبود ببخشند.
از اول سال 99 تا هفته دوم مردادماه از کل خرید صنایع تکمیلی از پتروشیمی ها ، براساس تقسیم بر نرخ دلار 22هزارتومان آن روز ، رقابتی که در بورس شده 55 میلیون دلار بوده که ما اضافه بر قیمت های جهانی به پتروشیمی ها دادیم.
اگر قیمت مواد اولیه جهانی تنی 900 دلار باشد شما این 55میلیون دلار را تقسیم بر 900 دلار کنید ببینید پول چند تن مواد اولیه پلیمری را ما اضافه به پتروشیمی ها در این مدت پرداخت کردیم.
در پایان سوال بنده این است که با این مبالغی که ما تولیدکنندگان صنایع پایین دستی ، اضافه برسازمان متحمل شده ایم آیا جهش تولید اتفاق می افتد؟!
