به گزارش ایپفا به نقل از ایرنا، در ماه های اخیر بحث های گسترده ای درباره خروج محصولات پتروشیمی در بورس کالا مطرح شده و نگرانی هایی در بین تولیدکنندگان بخش پایین دستی پتروشیمی مبنی بر بازگشت رانت و انحصار در بازار ایجاد شده بود.
تولیدکنندگان بالادستی با اعمال فشار، آزاد شدن مبادلات و خروج محصولات پتروشیمی از بورس را خواستار شده بودند، اما مصرف کنندگان پایین دستی آن را مشکل ساز دانسته و اعلام کردند که اجرای آن سبب از بین رفتن شفافیت در معاملات محصولات پتروشیمی خواهد شد.
در نهایت، پس از بروز بحث ها و حاشیه های مختلف درباره چگونگی معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران و بررسی های شورای رقابت به عنوان نهاد تصمیم گیر در این زمینه، رای نهایی این شورا دیشب(دوشنبه شب) منتشر شد.
بر اساس مصوبه شورای رقابت، تولیدکنندگانی که محصول آنها در بورس پذیرش نشده است، موظفند در مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به پذیرش محصول خود در بورس کالا اقدام کنند.
به گزارش سایت اطلاع رسانی شورای رقابت، در جلسه 29 شهریورماه شورای رقابت، این شورا دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی را تصویب کرد که بر اساس آن، همه تولیدکنندگان ملزم به فروش محصولات خود به جز چند محصول خاص در بورس کالا هستند.
شورای رقابت، محصولات پتروشیمی بین مجتمعی که از طریق لوله بین دو مجتمع پتروشیمی منتقل می شود، محصولات پتروشیمی خاص که به سفارش یک یا چند مصرف کننده در مدت محدود تولید می شود و محصولات پتروشیمی که در یک سال گذشته تنها یک خریدار داشته را از عرضه در بورس کالا استثنا کرده است.
متن کامل دستورالعمل:
دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی
در جلسه 263 مورخ 29/6/ 1395 شورای رقابت با عنایت به وضعیت بازار محصولات پتروشیمی و به منظور تسهیل در رقابت از طریق ایجاد شفافیت در بازار این محصولات و منع انحصار از طریق نظارت بر مبادلات، به استناد بندهای3 و 5 ماده 58 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی و اصلاحات بعدی آن، شورای رقابت دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده 1: تعاریف مورد استفاده در این دستورالعمل عبارتند از:
الف) قانون: قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی و اصلاحات بعدی آن
ب) محصولات پتروشیمی: کلیه کالاهایی که ذیل گروه پتروشیمی در بورس کالای ایران پذیرش شده‌اند یا در آینده با رعایت مقررات مربوطه پذیرش می شوند.
ج) تولیدکنندگان: هر تولیدکننده‌ای که اقدام به تولید محصولات پتروشیمی می‌کند.
د) کالای خاص: کالایی که به صورت سفارشی که مصرف عمومی ندارد و به منظور خاصی که دارای مدت معین و محدود است تولید می‌شود.
ه) کارگروه: کارگروه موضوع ماده (6) این دستورالعمل
ماده 2: کلیه تولیدکنندگان جهت فروش در داخل ملزم هستند بجز در موارد زیر، تمامی محصولات پتروشیمی خود را با رعایت مقررات مربوطه در بورس کالا عرضه کنند:
الف . محصولات پتروشیمی بین‌مجتمعی که از طریق لوله بین دو مجتمع پتروشیمی منتقل می‌شود.
ب . محصولات پتروشیمی خاص که به سفارش یک یا چند مصرف‌کننده در مدت محدود تولید می‌شود.
ج . محصولات پتروشیمی که در یک سال گذشته تنها یک خریدار داشته است.
د . محصولات پتروشیمی که توسط دولت مشمول تخصیص یارانه مستقیم می‌شود و قیمت‌گذاری و یا تسهیم آنها بر اساس نظر مرجع ذیصلاح قانونی تعیین می‌گردد.
تبصره1: هر نوع عرضه محصولات پتروشیمی در داخل کشور که خارج از بورس کالا انجام شود به استثنای موارد فوق، عرضه خارج از شبکه مجاز تلقی می‌شود و تابع مقررات مربوطه خواهد بود.
تبصره2: تولیدکنندگانی که محصول آنان در بورس پذیرش نشده است، موظفند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به پذیرش محصول خود در بورس کالا با رعایت مقررات مربوطه اقدام نمایند. بعد از فرصت یک ماهه عرضه محصولات این شرکت ها در خارج از بورس، عرضه خارج از شبکه تلقی می شود و طبق مقررات اقدام خواهد شد.
تبصره 3: در مواردی که با درخواست پذیرش این محصولات در هیات پذیرش بورس کالای ایران مخالفت گردد به تشخیص کارگروه از اجرای این بند مستثنی می‌شوند.
ماده 3: در راستای اجرای بند 5 ماده 58 قانون، دستورالعمل تنظیم نحوه تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا به شرح زیر تعیین می‌شود:
نرخ ارز سامانه سنا ×قیمت فوب خلیج فارس × 95 %=قیمت پایه
تبصره 1: در مواردی که قیمت فوب خلیج فارس وجود نداشته باشد، از قیمت مورد استناد در مراجع معتبر بین المللی استفاده می‌شود.
تبصره 2: شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران موظف است قیمت پایه را بر اساس دستورالعمل فوق بطور هفتگی محاسبه کند و به کارگروه جهت تعیین ارائه دهد.
ماده 4: مبنای نوسان قیمت مجاز کالاهای پتروشیمی به میزان 10درصد قیمت پایه بوده و بورس کالا حسب شرایط بازار و عرضه می‌تواند طبق دستورالعمل معاملات خود نسبت به تغییر محدوده نوسان مجاز اقدام نماید.
ماده 5: در راستای اجرای بند 5 ماده 58 قانون، دستورالعمل مقدار و حداقل عرضه هر تولیدکننده بر اساس عوامل زیر تعیین می‌شود:
میزان عرضه کل هر درجه محصول پتروشیمی درمقاطع شش ماهه
میزان تقاضای متوسط سال گذشته هر درجه محصول پتروشیمی
میزان نوسانات تقاضای فصلی و مناسبت‌های تقویمی در سالیان گذشته
تقاضای جدید شرکت‌های پایین دستی
ظرفیت عملیاتی و واقعی تولیدکنندگان
ماده 6: به منظور ایجاد امکان پایش مداوم وضعیت بازار، کارگروهی در مرکز ملی رقابت با دعوت از نمایندگان وزارت نفت، وزارت صنعت معدن و تجارت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ، بورس کالای ایران، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران تشکیل می‌شود.
ماده 7: ماموریت کارگروه موضوع ماده6این دستورالعمل عبارتست از:
الف) تهیه و ارائه گزارش های نظارتی وضعیت بازار محصولات پتروشیمی و تخلفات از این دستورالعمل به شورای رقابت
ب) تعیین و اعلام قیمت پایه محصولات با رعایت ماده (3) این دستورالعمل
ج) تعیین و اصلاح حداقل عرضه بر اساس ماده (5) این دستورالعمل هر تولیدکننده
د) تعیین فهرست محصولاتی که باید از طریق بورس عرضه شود و فهرست محصولات خاص و مجاز به عرضه خارج از بورس کالاموضوع بندهای “الف” تا “د” ماده 2 این دستورالعمل هر شش ماه یکبار
ه) تنظیم و ارائه پیشنهادات لازم برای تنظیم مقررات مدیریت بازار و رفع انحصار به شورای رقابت.
و) نظارت بر سهمیه‌ها و عملکرد سایت بهین یاب و تهیه گزارشات
ماده 8: در سامانه الکترونیکی پایش و اطلاع‌رسانی محصولات پتروشیمی متعلق به شرکت ملی صنایع پتروشیمی با همکاری کارگروه و انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، فعالان صنعت به اطلاعات تولید، موجودی انبار، صادرات و برنامه تعمیرات واحدهای تولیدکننده دسترسی پیدا می‌کنند. اطلاعات حداقل یک ماه آینده کلیه موارد فوق در این سامانه منتشر خواهد شد. کلیه تولیدکنندگان موظف هستند جهت ارسال اطلاعات این سامانه، با شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران همکاری کنند. موارد عدم ارسال اطلاعات فوق الذکر بر اساس احکام قانون، قابل پیگیری است.
ماده 9: شرکت بورس کالای ایران موافقت نمود ظرف مدت دو ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل با رعایت مقررات قانونی مربوط و ضوابط مصوب شورای عالی بورس با هماهنگی کارگروه موضوع ماده (7) این دستورالعمل در موارد ذیل، دستورالعمل‌های لازم را حسب مورد تهیه و پس از تایید مراجع قانونی ذیصلاح برای اجرا اقدام می‌کند:
شرایط معاملات و قراردادهای بلند مدت
سازوکاراجرایی معاملات B2B و خرده فروشی در بورس کالای ایران
پیمان آتی معاملات پتروشیمی در بورس کالای ایران
گسترش انواع قراردادهای سلف مانند سلف موازی
توسعه روشهای تسویه معاملات بویژه تسویه اعتباری ومهلت دار
فراهم نمودن عرضه خاص برای کالاهای مشمول سهمیه‌بندی به تشخیص کارگروه موضوع ماده (7)
شرایط لازم برای رعایت استانداردها و خدمات پس از فروش بر اساس پیشنهاد شرکت ملی صنایع پتروشیمی
دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی
در جلسه 263 مورخ 29/6/ 1395 شورای رقابت با عنایت به وضعیت بازار محصولات پتروشیمی و به منظور تسهیل در رقابت از طریق ایجاد شفافیت در بازار این محصولات و منع انحصار از طریق نظارت بر مبادلات، به استناد بندهای3 و 5 ماده 58 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی و اصلاحات بعدی آن، شورای رقابت دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده 1: تعاریف مورد استفاده در این دستورالعمل عبارتند از:
الف) قانون: قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی و اصلاحات بعدی آن
ب) محصولات پتروشیمی: کلیه کالاهایی که ذیل گروه پتروشیمی در بورس کالای ایران پذیرش شده‌اند یا در آینده با رعایت مقررات مربوطه پذیرش می شوند.
ج) تولیدکنندگان: هر تولیدکننده‌ای که اقدام به تولید محصولات پتروشیمی می‌کند.
د) کالای خاص: کالایی که به صورت سفارشی که مصرف عمومی ندارد و به منظور خاصی که دارای مدت معین و محدود است تولید می‌شود.
ه) کارگروه: کارگروه موضوع ماده (6) این دستورالعمل
ماده 2: کلیه تولیدکنندگان جهت فروش در داخل ملزم هستند بجز در موارد زیر، تمامی محصولات پتروشیمی خود را با رعایت مقررات مربوطه در بورس کالا عرضه کنند:
الف . محصولات پتروشیمی بین‌مجتمعی که از طریق لوله بین دو مجتمع پتروشیمی منتقل می‌شود.
ب . محصولات پتروشیمی خاص که به سفارش یک یا چند مصرف‌کننده در مدت محدود تولید می‌شود .
ج . محصولات پتروشیمی که در یک سال گذشته تنها یک خریدار داشته است.
د . محصولات پتروشیمی که توسط دولت مشمول تخصیص یارانه مستقیم می‌شود و قیمت‌گذاری و یا تسهیم آنها بر اساس نظر مرجع ذیصلاح قانونی تعیین می‌گردد.
تبصره1: هر نوع عرضه محصولات پتروشیمی در داخل کشور که خارج از بورس کالا انجام شود به استثنای موارد فوق، عرضه خارج از شبکه مجاز تلقی می‌شود و تابع مقررات مربوطه خواهد بود.
تبصره2: تولیدکنندگانی که محصول آنان در بورس پذیرش نشده است، موظفند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به پذیرش محصول خود در بورس کالا با رعایت مقررات مربوطه اقدام نمایند. بعد از فرصت یک ماهه عرضه محصولات این شرکت ها در خارج از بورس، عرضه خارج از شبکه تلقی می شود و طبق مقررات اقدام خواهد شد.
تبصره 3: در مواردی که با درخواست پذیرش این محصولات در هیات پذیرش بورس کالای ایران مخالفت گردد به تشخیص کارگروه از اجرای این بند مستثنی می‌شوند.
ماده 3: در راستای اجرای بند 5 ماده 58 قانون، دستورالعمل تنظیم نحوه تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا به شرح زیر تعیین می‌شود:
نرخ ارز سامانه سنا ×قیمت فوب خلیج فارس × 95 %=قیمت پایه
تبصره 1: در مواردی که قیمت فوب خلیج فارس وجود نداشته باشد، از قیمت مورد استناد در مراجع معتبر بین المللی استفاده می‌شود.
تبصره 2: شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران موظف است قیمت پایه را بر اساس دستورالعمل فوق بطور هفتگی محاسبه کند و به کارگروه جهت تعیین ارائه دهد.
ماده 4: مبنای نوسان قیمت مجاز کالاهای پتروشیمی به میزان 10درصد قیمت پایه بوده و بورس کالا حسب شرایط بازار و عرضه می‌تواند طبق دستورالعمل معاملات خود نسبت به تغییر محدوده نوسان مجاز اقدام نماید.
ماده 5: در راستای اجرای بند 5 ماده 58 قانون، دستورالعمل مقدار و حداقل عرضه هر تولیدکننده بر اساس عوامل زیر تعیین می‌شود:
- میزان عرضه کل هر درجه محصول پتروشیمی درمقاطع شش ماهه
- میزان تقاضای متوسط سال گذشته هر درجه محصول پتروشیمی
- میزان نوسانات تقاضای فصلی و مناسبت‌های تقویمی در سالیان گذشته
- تقاضای جدید شرکت‌های پایین دستی
- ظرفیت عملیاتی و واقعی تولیدکنندگان
ماده 6: به منظور ایجاد امکان پایش مداوم وضعیت بازار، کارگروهی در مرکز ملی رقابت با دعوت از نمایندگان وزارت نفت، وزارت صنعت معدن و تجارت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ، بورس کالای ایران، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران تشکیل می‌شود.
ماده 7: ماموریت کارگروه موضوع ماده6این دستورالعمل عبارتست از:
الف) تهیه و ارائه گزارش های نظارتی وضعیت بازار محصولات پتروشیمی و تخلفات از این دستورالعمل به شورای رقابت
ب) تعیین و اعلام قیمت پایه محصولات با رعایت ماده (3) این دستورالعمل
ج) تعیین و اصلاح حداقل عرضه بر اساس ماده (5) این دستورالعمل هر تولیدکننده
د) تعیین فهرست محصولاتی که باید از طریق بورس عرضه شود و فهرست محصولات خاص و مجاز به عرضه خارج از بورس کالاموضوع بندهای “الف” تا “د” ماده 2 این دستورالعمل هر شش ماه یکبار
ه) تنظیم و ارائه پیشنهادات لازم برای تنظیم مقررات مدیریت بازار و رفع انحصار به شورای رقابت.
و) نظارت بر سهمیه‌ها و عملکرد سایت بهین یاب و تهیه گزارشات
ماده 8: در سامانه الکترونیکی پایش و اطلاع‌رسانی محصولات پتروشیمی متعلق به شرکت ملی صنایع پتروشیمی با همکاری کارگروه و انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، فعالان صنعت به اطلاعات تولید، موجودی انبار، صادرات و برنامه تعمیرات واحدهای تولیدکننده دسترسی پیدا می‌کنند. اطلاعات حداقل یک ماه آینده کلیه موارد فوق در این سامانه منتشر خواهد شد. کلیه تولیدکنندگان موظف هستند جهت ارسال اطلاعات این سامانه، با شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران همکاری کنند. موارد عدم ارسال اطلاعات فوق الذکر بر اساس احکام قانون، قابل پیگیری است.
ماده 9: شرکت بورس کالای ایران موافقت نمود ظرف مدت دو ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل با رعایت مقررات قانونی مربوط و ضوابط مصوب شورای عالی بورس با هماهنگی کارگروه موضوع ماده (7) این دستورالعمل در موارد ذیل، دستورالعمل‌های لازم را حسب مورد تهیه و پس از تایید مراجع قانونی ذیصلاح برای اجرا اقدام می‌کند:
- شرایط معاملات و قراردادهای بلند مدت
- سازوکاراجرایی معاملات B2B و خرده فروشی در بورس کالای ایران
- پیمان آتی معاملات پتروشیمی در بورس کالای ایران
- گسترش انواع قراردادهای سلف مانند سلف موازی
- توسعه روشهای تسویه معاملات بویژه تسویه اعتباری ومهلت دار
- فراهم نمودن عرضه خاص برای کالاهای مشمول سهمیه‌بندی به تشخیص کارگروه موضوع ماده (7)
- شرایط لازم برای رعایت استانداردها و خدمات پس از فروش بر اساس پیشنهاد شرکت ملی صنایع پتروشیمی
