- عرضه ها
همانطور که در نمودار مشخص است حجم عرضه های مواد پلیمری در مجموع هفت ماه اول سال 95 برابر با 1 میلیون و 887 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 2میلیون و 290 هزار تنی سال قبل کاهشی برابر با 403 هزار و 162 تن را نشان می دهد که نسبتا قابل توجه است و برابر با بیش از 17 درصد کاهش است.
این در حالی است که در 5 ماهه اول حجم عرضه در سال جاری تنها 271 هزار تن کمتر از سال گذشته بود و این نشان دهنده این است که در شهریور و مهر ماه سال جاری باز هم حجم عرضه بیش از 132 هزار تن کمتر از مدت مشابه سال گذشته بوده است که برای آمار دو ماه بسیار خطرناک بوده و باعث التهاب بازار و افزایش شدید قیمت ها شده است.
همانطور که در نمودار مشخص است حجم عرضه ها به جز در فروردین در سایر ماه های سال 1395 کمتر از سال 1394 است و نشان از کاهش عرضه ها در سال جاری دارد که یکی از اصلی ترین دلایل آن افزایش صادرات پتروشیمی ها تحت تاثیر صعودی بودن نرخ نفت و همچنین اثرات حاکی از برجام است.
مهر ماه سال 1395:
در مهر ماه سال جاری حجم عرضه ها نسبت به شهریور ماه به شدت و به میزان 85 هزار و 313 تن کاهش پیدا کرده است یعنی از 314.219 تن به 228.906 تن رسیده است که کاهش بسیار قابل توجهی است و منجر به افزایش سطح عمومی قیمت ها شد. کاهش حجم عرضه ها در مهر ماه سال 95 به حدی بود که در 6 ماه گذشته بی سابقه بود و عرضه های مهر ماه کمترین حجم عرضه در سال جاری بود.
اگر حجم عرضه ها در مهر ماه سال جاری با مهر ماه سال 94 سنجیده شود مشاهده می شود که حجم عرضه ها نسبت به مدت مشابه در سال گذشته نیز به میزان 54 هزار تن کمتر است که اختلاف قابل توجهی می باشد و این در حالی است که حجم عرضه های مهرماه سال گذشته هم نسبت به ماه قبل از خود کاهش زیادی پیدا رکده است.
در سال گذشته به دلایلی چون نامعلوم بودن روند نفت و بی اعتمادی و سردرگمی فعالان بازار محصولات پتروشیمی نسبت به آینده بازار حجم صادرات به شدت کاهش یافته بود و در نتیجه پتروشیمی ها ترجیحا حجم بیشتری را در بازار داخل عرضه می کردند و در نتیجه قیمت ها معقول تر بود. از طرفی هم بازار داخلی هم کشش زیادی نداشت و حجم معاملات چندان جالب نبود ولی سال 95 دارای روندی کاملا عکس سال گذشته بود و تحت تاثیر صعودی شدن روند قیمت نفت و افزایش شدید تقاضا در بازارهای جهانی که مدت ها بود انبار های شان خالی شده بود ، صادرات پتروشیمی های ایرانی نیز افزایش یافت زیرا از طرفی اعتماد نسبت به آینده بازار برای فعالان داخلی و خارجی بازار پلیمر به وجود آمده بود و از از طرف دیگر تحت تاثیر کاهش شدید حجم موجودی انبار ها در نقاط مختلف دنیا و نیاز به واردات سبب افزایش شدید تقاضا در بازارهای جهانی شد.
در نتیجه پتروشیمی ها نیز به دلایلی چون وجود معافیت مالیات بر درآمد ناشی از صادرات، ارزآوری و موارد دیگری چون عدم شفافیت در معاملات صادراتی و … ترجیحا حجم بیشتری از محصولات خود را به صادرات اختصاص دادند و حجم عرضه ها در بازار داخل شدیدا کاهش پیدا کرد و در نتیجه در تمامی ماه های سال جاری نسبت به سال گذشته کمبود عرضه وجود دارد.
البته لازم به ذکر است که هر چه از ماه های ابتدایی سال دور می شویم در سال 94 رکود عمیق تر و در مقابل در سال جاری معاملات رونق بیشتری پیدا می کنند و همچنین در سال گذشته نفت به شدت نزولی بود و تقاضا برای مشتقات نفتی به شدت کاهش یافته بود و صادرات پتروشیمی ها در حد پایینی بود و بیشتر تناژ تولیدی در بازار داخل عرضه می شد و در مقابل در تیر ماه سال جاری حجم عرضه داخل کمتر شده و صادرات بیشتری وجود دارد.
2. تقاضا
همانطور که در نمودار مشخص است حجم کل تقاضا در شش ماهه اول سال جاری بیشتر از سال گذشته است، به گونه ای که حجم کل تقاضا در هفت ماهه اول امسال بیش از چهار میلیون و 500 تن بوده که در مقایسه با حجم سه میلیون و 333 هزار تنی سال گذشته افزایشی معادل یک میلیون و 264 هزار تن را نشان می دهد.
این در حالی است که در مجموع تقاضای سه ماهه اول سال جاری 12 هزار تن کمتر از سال گذشته بود و این نشان دهنده این است که تقاضای سه ماهه دوم سال جاری چیزی در حدود یک میلیون و 442 هزار تن بیشتر از سال گذشته بوده و رشد بسیار زیادی پیدا کرده است و متاسفانه فقط و فقط باعث افزایش شدید قیمت ها در مورد برخی از گریدهای جذاب شده است. و این در حالی بود که در خرداد ماه 1395 نیز حجم تقاضا رشد خوبی را تجربه کرده بود و بر تقاضای خرداد گذشته پیشی گرفته بود.
البته همانطور که آمار نشان می دهد حجم تقاضا در مهر ماه سال جاری از مدت مشابه سال گذشته چیزی بیش از 190 هزار تن کمتر بوده است.
عمده دلیل این قضیه این است که در خرداد و تیر ماه سال گذشته قیمت های جهانی و پایه بازار داخلی وارد فاز نزولی شدند و عرضه ها نیز با افزایش مواجه شدند در نتیجه خریداران مواد اولیه پلیمری مجبور به عقب نشینی و اتخاذ استراتژی محافظه کارانه شدند. اما در سال جاری جولان کدهای معاف از مالیات به عنوان مهمترین عامل در کنار کاهش حجم عرضه ها در برخی گریدهای جذاب باعث شد که تقاضا در خرداد و مخصوصا تیر ماه جهش چشمگیری پیدا کنند و بر تقاضای مدت مشابه سال گذشته پیشی بگیرد.
در مرداد ماه حجم تقاضای سال جاری چیزی در حدود بیش از 600 هزار تن بیشتر از تقاضای مرداد ماه سال گذشته بود و باز هم متاسفانه این افزایش شدید تقاضا در کنار کاهش شدید حجم عرضه ها به افزایش شدید قیمت ها دامن زد. در شهریور ال جاری باز هم بازار شاهد تقاضای بیشتری نسبت به سال گذشته است ولی در مهر ماه سال جاری تقاضا کاهش پیدا کرده و در مقابل در مهر ماه سال 94 تقاضا رشدی بیش از 400 هزار تنی را نسبت به ماه قبل تجربه کرده بود همین امر باعث شد که تقاضای مهر ماه سال جاری نزدیک به 200 هزار تن از مدت مشابه سال قبل کمتر باشد.
تقاضا در فروردین 95 برابر با 737 هزار تن بوده که نسبت با تقاضای 378 هزار تنی فروردین 94 افزایشی معادل 359 هزار تن و برابر با 129 درصد افزایش را نشان می دهد. این میزان و درصد افزایش نرخ بسیار زیاد بوده و افزایشی قابل توجه می باشد که می تواند نشانه ای از رونق بازار مواد پلیمری در سال جاری در مقایسه با سال گذشته باشد.هرچند که نباید از کاذب بودن بخش زیادی از تقاضا غافل بود. مثلا در مورد گروه کالایی پلی پروپیلن های نساجی شاهد تقاضاهای کاذب و معامله با قیمت سقف بودیم و یا در هفته اول فروردین برای کالای pvc نیز تقاضای کاذب زیادی ثبت شد.
اما در اردیبهشت ماه یک روند معکوس مشاهده می شود، تقاضا در اردیبهشت ماه امسال با کاهش بسیار چشمگیری مواجه شد و از 737 هزار تن به 283 هزار تن رسید که کاهش بسیار قابل توجه 260 درصدی و معادل بیش از 400 هزار تن کاهش را تجربه کرد که بسیار عجیب می باشد.
در خرداد ماه اوضاع متفاوت تر از اردیبهشت شده است از طرفی حجم تقاضای خرداد سال جاری از تقاضای اردیبهشت بیشتر شده است و با افزایشی بیش از 150 هزار تن مواجه شده است که بسیار قابل توجه است ولی در مقابل حجم تقاضا در خرداد سال گذشته نسبت به اردیبهشت کاهش داشته است و حجم تقاضا در خرداد سال جاری بر سال گذشته پیشی گرفته است و 110 هزار تن بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته است.
در تیر ماه سال جاری تقاضا به شدت افزایش یافته است. حجم کل تقاضا در تیر ماه 1395 برابر با 756 هزار تن است که نسبت به خرداد ماه سال جاری 322 هزار تن افزایش را نشان می دهد. اگر این آمار نسبت به تیر ماه سال گذشته سنجیده شود، مشاهده می شود که حجم تقاضا در تیر ماه سال جاری بیش از 512 هزار تن از سال گذشته بیشتر است. یعنی تقاضای تیر ماه 1395 تقریبا 3.5 برابر تقاضای تیر ماه 1394 است که ارقام بسیار عجیبی بوده و بخش زیادی از این تقاضا کاذب بوده و مربوط به چند گروه خاص مثل PVC، PET بوده است، این دو کالا چیزی در حدود 45 درصد این تقاضا را به خود اختصاص داده اند.
در مرداد ماه اوضاع بسیار ملتهب تر از تیر ماه شده و تقاضا در مرداد 95 چیزی در حدود بیش از 600 هزار تن بیشتر از مرداد ماه 1394 شده است، و یک رکورد ثبت کرد و بالاترین حجم تقاضا در سال 95 را رقم زد. که متاسفانه باعث افزایش شدید قیمت ها شد البته لارم به ذکر است که در این ماه چیزی بیش از 52 درصد از حجم تقاضای کل به دو کالای PVC و PET تعلق داشت.
در شهریور ماه باز هم تقاضای سال جاری با وجود کاهش نسبت به مرداد ماه سال جاری باز هم چیزی بیش از 300 هزار تن بیشتر از تقاضای شهریور سال 1394 بوده است که رقم قابل توجهی است. از طرف دیگر هر چقدر به نیمه دوم سال نزدیکتر شویم تقاضای سال گذشته روندی صعودی تر را در پیش گرفته و انتظار می رود اختلاف تقاضاها کمتر از قبل شود.
مهر ماه:
تقاضا در این ماه برابر با 664 هزار تن بود که نسبت به شهریور ماه سال جاری کاهشی حدودا 133 هزار تنی را تجربه کرد که قابل توجه است. اما سال 1394 دارای روندی کاملا برعکس سال جاری بوده است و در مهر ماه سال گذشته تقاضا به اوج خود در هفت ماه اول سال 94 رسیده بود و مقدار آن برابر با 854 هزار تن بوده است و نسبت به شهریور همان سال بیش از 400 هزار تن و نسبت به مهر ماه سال جاری نزدیک به 200 هزار تن افزایش را نشان می دهد.
اگر به حجم عرضه ها نگاه شود مشاهده می شود که بر عکس تقاضای بسیار زیاد در مهرماه سال گذشته حجم عرضه ها به کمترین حد خود رسیده بود و قیمت های جهانی هم تا حدی صعودی شده بود و در نتیجه تقاضای کاذب بسیار زیاد شده بود. ولی در مهر ماه سال جاری نیز یکی از کمترین حجم های عرضه را شاهد هستیم و با وجود کاهش تقاضا باید ذکر کرد که حجم تقاضا بیش از 3 برابر حجم عرضه ها بوده است و همین موضوع سبب افزایش سطح عمومی قیمت ها شده است.
حجم تقاضا در ماه های بعدی سال گذشته به مرور و در زمستان مجددا افت کرده است و پیش بینی می شود که تقاضا در ماه های آتی سال جاری نیز دچار کاهش شود. البته نباید یک نکته را از نظر دور داشت که در سال گذشته سقف ثبت سفارش مجاز سهمیه ماهانه بوده است و در هفته ماهه اول سال جاری شرکت ها می توانستند تا سقف سهمیه سالانه خود در مورد اکثریت کالاها اقدام به ثبت سفارش کنند و همین موضوع نیز در افزایش تقاضا بی تاثیر نیوده است ولی چون از آبان ماه سال جاری سقف ثبت سفارش مجددا ماهانه خواهد شد انتظار می رود تقاضا دچار افت شود.
حجم کل معاملات در هفت ماهه اول سال 1395 برابر با یک میلیون و 429 هزار و 801 تن است، که در مقایسه با حجم معاملات یک میلیون و 116 هزار تنی در سال 1394 افزایشی در حدود 313 هزار تن را نشان می دهد که رقم بسیار خوبی برای صنعت پلاستیک می باشد، زیرا می توان گفت حجم معاملات تا حدودی مصرف واقعی مواد پلیمری در صنعت پلاستیک را نشان می دهد؛ که خود نشان از بهتر شدن اوضاع مصرف در سال جاری دارد هر چند که نباید نسبت به قاچاق بسیار زیاد محصولات پلیمری به کشورهای همسایه در 4 ماهه ابتدایی سال بی توجه بود زیرا این مواد به اسم بازار داخل خریداری شده ولی سر از بازار کشورهایی چون افغانستان، پاکستان و عراق در می آورد.
در گزارش سه ماهه اول ذکر شد که اختلاف حجم معامله در سال جاری 75 هزار تن بیشتر از سال قبل است و آمار چهار ماهه نشان از این دارد که اختلاف در تیر ماه بیشتر شده و به 173 هزار تن رسیده است یعنی رشدی بیش از 98 هزار تن را در تیر ماه تجربه کرده است. این اختلاف در ماه های مرداد و شهریور بیشتر هم شده و در مهر ماه نیز 18 هزار تن این اختلاف بیشتر از قبل شده است.
حجم معاملات در فروردین سال جاری برابر با 190 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 117 هزار تنی سال گذشته چیزی در حدود 73 هزار تن و برابر با بیش از 60 درصد افزایش را نشان می دهد.
اما این روند خوب در اردیبهشت ماه 1395 حفظ نشد و حجم معاملات با کاهش حدودا 40 هزار تنی به 150 هزار تن رسید. البته از قبل این موضوع قابل پیش بینی بود. حجم معاملات در اردیبهشت سال جاری نه تنها نسبت به فروردین کاهش داشته است بلکه نسبت به اردیبهشت سال 1394 نیز کاهش بسیار شدیدی را تجربه کرده است به گونه ای که حجم معاملات در اردیبهشت امسال 150 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 213 هزار تنی سال گذشته کاهشی 63 هزار تنی و برابر با 30 درصدی را نشان می دهد.
در خرداد ماه اوضاع به کلی تغییر کرد و پتروشیمی ها تحت تاثیر کاهش فروش صادراتی و داخلی خود تصمیم گرفتند بار دیگر از کدهای معاف از مالیات ، ارزش افزوده اخذ نکنند و این شرایط در کنار کاهش حجم عرضه ها در مورد گریدهای جذاب سبب شد کالاهای بیشتری با رقابت قیمتی به فروش برسند و حجم معاملات بیشتری را نسبت به اردیبهشت ماه شاهد باشیم. حجم معاملات در خرداد سال جاری نسبت به اردیبهشت ماه 57 هزار تن افزایش یافته است که برابر با 38 درصد بوده و بسیار رقم قابل توجهی است که رونق را نسبت به ماه گذشته نشان می دهد و اگر این رقم نسبت به مدت مشابه در سال گذشته سنجیده شود، همانطور که در نمودار مشخص است حجم معاملات خرداد سال جاری 75 هزار تن بیشتر از سال گذشته است که رقم بسیار خوبی است.
در تیر ماه این روند رو به رشد سال 1395 ادامه یافته و شاهد افزایش اندک 1200 تنی حجم معاملات نسبت به خرداد ماه سال جاری هستیم. همانطور که در نمودار مشخص است سال 1394 دارای روندی معکوس است و حجم معاملات در تیر ماه نسبت به خرداد 94 حدودا 12 هزار تن کاهش یافته است، اگر آمار تیر ماه سال جاری نسبت به تیر ماه سال 1394 سنجیده شود خواهیم دید که حجم معاملات سال جاری حدودا 89 هزار تن بیشتر از تیر ماه سال 1394 است.
در مرداد ماه حجم معاملات نسبت به تیر ماه سال جاری افتی معادل 7500 تن را تجربه کرده است ولی اگر این آمار نسبت به مرداد ماه سال گذشته سنجیده شود افزایشی در حدود 55 هزار تن را نشان می دهد که رقم قابل توجهی است.
در شهریور ماه بازار پلیمر ایران بیشترین حجم معامله خود در 6 ماهه اخیر را تجربه کرد و این حجم برابر با 263 هزار و 655 تن بود که نسبت به مرداد ماه سال جاری بیش از 63 هزار تن افزایش و نسبت به شهریور سال گذشته نیز 66 هزار تن افزایش را نشان می دهد و البته ناگفته نماند در شهریور سال 1394 نیز حجم معامله شهریور ماه نسبت به مرداد 94 نیز افزایش خوب و بیش از 50 هزار تنی را تجربه کرده بود.
وضعیت حجم معاملات در مهر ماه سال های 94 و 95:
حجم کل معاملات در مهر ماه سال 95 برابر با 208 هزار 387 تن بوده که نسبت ماه قبل از خود کاهشی 55 هزار تنی را نشان می دهد که قابل توجه است ولی در کل حجم معاملات بسیاری خوبی در مهر ماه رقم خورده است زیرا حجم شهریور ماه سال جاری بیشترین حجم معامله در سال 1395 بوده است.
اگر حجم معاملات مهر ماه سال جاری با مدت مشابه سال گذشته سنجیده شود، مشاهده می شود حجم معاملات در سال جاری نزدیک به 18 هزار تن بیشتر از مهر ماه سال گذشته است. ولی این اختلاف نسبت به ماه های گذشته کمتر شده و حجم معاملات دو سال به هم نزدیک تر شده است. نکته مشترک در مهر ماه هر دو سال کاهش حجم عرضه ها و معاملات نسبت به شهریور ماه است.
البته لازم به ذکر است که در مهر ماه سال جاری هم قیمت دلار و هم قیمت های نفت و فرآورده های نفتی صعودی بوده و قیمت ها در فاز صعودی قرار داشتند و دلیل اصلی این کاهش حجم معامملات فقط و فقط کاهش شدید حجم عرضه ها در مهر ماه بوده است زیرا حجم عرضه های مهر ماه سال جاری کمترین حجم در کل سال 1395 است.
در گذشته ذکر شد که بازار پلیمر ها در سال 1394 از ماه خرداد وارد فاز رکودی بسیار عمیقی شد و تحت تاثیر کاهش شدید قیمت نفت و کاهش شدید صادرات مواد پلیمری در کنار افزایش عرضه ها در بازار داخل حجم معاملات کاهش شدیدی پیدا کرد ولی در مقابل در سال جاری هر چه زمان می گذرد و تحت تاثیر رشد قیمت نفت و مشتقات حاصل از آن در کنار افزایش صادرات و کاهش عرضه ها در بازار داخل، تقاضا برای خرید مواد پلیمری افزایش یافته و خریدران با توجه به چشم انداز صعودی در بیشتر کالاها ترجیح می دادند حجم بیشتری را هم با اهداف تولیدی و هم سوداگری خریداری کنند.
