از یک سو بسترهای لازم دیجیتال که مهم‌ترین آن اینترنت پایدار با سرعت بالا است، برای توسعه اقتصاد دیجیتال ایران فراهم نبوده و از طرف دیگر سامانه‌های متعددِ راه‌اندازی‌شده توسط دولت‌های مختلف در این سال‌ها کارآیی لازم را نداشته است. این دو عامل باعث شده با وجود افزایش تب نیاز به اقتصاد دیجیتال، توسعه قابل توجهی در این حوزه نداشته باشیم.
سامانه جامه تجارت مقرر بوده مرکزی واحد برای انجام کلیه امور تجارت خارجی باشد، اما اکنون همچنان شاهد فعالیت سامانه‌های مختلفی در این حوزه هستیم. کاربران این سامانه شکایت‌های مختلفی از کندی و اختلالات فنی آن داشته‌اند، آنها شاهد قطعی‌هایی مکرر و خطاهای بسیار هستند به ترتیبی که کندی روندها باعث اتلاف زمان، انرژی و منابع مالی آنها می‌شود.
تغییرات مکرر قوانین و مقررات تجارت خارجی و اعمال تغییرات آن در سامانه جامع تجارت طی این سال‌ها باعث سردرگمی کاربران آن می‌شود. همچنین برخی از کاربران به علت عدم آگاهی کافی به قوانین جدید و به‌روز رسانی‌های پی در پی آن به همراه مشکلات متعدد در احراز هویت باعث محدودیت دسترسی برای برخی از کاربران شده است.
مشکلات مربوط به تخصیصی ارز و روندهای متغیر آن در این سال‌ها و پروسه‌های پیچیده و ناکارآمد سامانه جامع تجارت باعث کاهش انگیزه صادرکنندگان و واردکنندگان شده است. سیستم پشتیبانی کند و غیرتخصصی سامانه نیز تیر آخر ناکارآمدی این سامانه است، به ترتیبی که کاربران شاهد صف‌های صدنفره و اتلاف وقت نیم‌ساعته جهت وصل شدن به نیروهای پشتیبانی سامانه هستند که اطلاع دقیقی از قوانین و مقررات جدید و تغییرات سامانه ندارند!
نیت وجودی این سامانه موضوعی است نیکو که به صورت خوبی اجرایی نشده است. کشورهای مختلف توسعه‌یافته دنیا با ایجاد یک پنجره واحد تجارت، تمامی فعالیت و ارتباطات مورد نیاز بخش خصوصی و نهادهای دولتی را یکپارچه نموده‌اند که باعث بالارفتن سرعت و راندمان کار شده است.
کشور سنگاپور با استفاده از هوش مصنوعی و اتوماسیون پیشرفته باعث افزایش سرعت و کارآیی پروسه‌های تجارت شده است، آنها با استفاده رایانش ابری و پردازش آنها تراکنش‌ها، خدمات ترخیص کالا در گمرک را به کمتر از ده دقیقه کاهش داده‌اند. کشور کره جنوبی با استفاده از پنجره واحد خود با نام UNI-PASS تمام فرآیند های تجارت خارجی خود را یکپارچه و بدون دخالت انسانی انجام می‌دهد و یا در کشور آلمان سیستم ATLAS گمرک باعث ایجاد شفافیت و کاهش فساد شده به ترتیبی که اعطای مجوزهای تجارت با حداقل دخالت انسانی انجام می‌گیرد.
سهولت کاربری و تجربه کاری مناسب در کشورهای توسعه‌یافته مورد توجه بوده به عنوان نمونه در کشور آمریکا سیستم ACE (Automated Commercial Environment) خدمات خود را بر بستر موبایل همراه با امکان اتصال به نرم‌افزارهای حسابداری شرکت‌ها ارائه می‌دهد که باعث سهولت کار با آن شده است و یا در کشورهای اروپایی با استفاده محدود از بلاکچین، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا از داده‌های کاربران محافظت می‌نمایند.
اکنون که سال‌هاست ایرادهای این سامانه توسط دلسوزان کشور یادآوری شده و راهکارهای اصلاح آن نیز وجود دارد، لازم است مسئولین مربوطه برنامه‌ای جهت اصلاح سامانه موجود و تبدیل آن به بستری برای سهولت کسب و کار، تدوین نمایند./ آینده‌نگر
