دو ضلع اصلی نرخ پایه زیر ذره‌بین
ثبات در میانگین ماهانه بهای نیمایی دلار در دو هفته اخیر به‌دلیل حفظ روند آرام وکاهشی نرخ ارز در چند هفته گذشته ارزیابی می‌شود. از پایان هفته گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش بهای دلار در صرافی ملی روند کاهشی خود را با سرعت بالاتری نسبت به هفته‌های اخیر در پیش گرفته به‌طوری که این افت نرخ، بهای دلار را به کانال قیمتی ۲۴ هزار تومانی سوق داده است. کاهش بهای ارز گرچه خبرهای خوشی را برای اهالی بازار محصولات پتروشیمی مخابره می‌کند، اما دیگر اهرم موثر بر تعیین نرخ پایه را نباید فراموش کرد. چراکه بازارهای جهانی نفت خام به وضوح میل به رشد نرخ را نشان می‌دهند و پس از عقب‌گردی که هفته گذشته بهای هر بشکه نفت برنت به کانال قیمتی زیر ۵۰ دلار از خود نشان داد، اکنون شاهد جریان مثبت قیمت در بازار جهانی نفت‌خام هستیم. نفت برنت در ابتدای هفته گذشته معاملات خود را با نرخ ۵۲ دلار آغاز کرد و تنها با سپری شدن یک هفته، مرز ۵۶ دلار را تجربه کرد. این امر به وضوح نشان از جریان مثبت قیمت‌های تمام شده جهانی دارد که در بهای نفتا به‌عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین خوراک مایع صنایع پتروشیمی خودنمایی می‌کند. شاید بتوان گفت با افزایش مداوم نرخ این محصول در هفته گذشته بهای آن به کانال قیمتی ۵۰۰ دلار رسید. بنابراین متغیر اثرگذار بر قیمت‌های تمام شده جهانی محصولات پتروشیمیایی، جریان افزایشی به خود گرفته است و بدیهی است که در هفته‌های بعدی این تکانه‌های مثبت قیمتی بر نرخ‌ها منعکس شود. اما دادوستدهای محصولات پتروشیمیایی در بورس‌کالا حکایت از تداوم وضعیت رکود تورمی دارد، چراکه سیگنال قدرتمندی برای افزایش میزان تقاضا و رشد حجم معاملات در این بازار دیده نمی‌شود. براین اساس اگر در چنین شرایطی که حجم معاملات محصولات پلیمری و شیمیایی در نرخ‌های پایین‌تر از نیمه ابتدایی سال نوسان می‌کند، افزایش قیمت‌های پایه با تاثیر از قیمت‌های جهانی شدید شود، تصویر خوبی را برای معاملات بازاری ترسیم نمی‌کند. البته این احتمال را نمی‌توان نادیده گرفت که ممکن است رشد قیمت‌های جهانی انتظارات افزایشی را در ذهنیت اهالی بازار تقویت کند و نیروی محرکه لازم برای ورود تقاضا به بازار را تامین کند. اگرچه بخشی از تقاضاهایی که درحال‌حاضر از بستر معاملات بورس‌کالا خارج شده است مربوط به واسطه‌گرانی است که به قصد فروش مواد اولیه در بازار و کسب سود اقدام به خرید می‌کردند که با افزایش نظارت‌ها و کنترل‌هایی که اخیرا از سوی نهادهای مسوول اعمال شد به میزان قابل‌توجهی محدود شده است. بنابراین به نظر می‌رسد که هنوز زمان لازم است تا بتوان با بازخورد گرفتن از اجرای طرح جدید محاسبه خودکار سهمیه‌های بهین‌یاب در کنار کنترل‌های همه جانبه بازار، تصویر روشنی را از چهره بازار ارائه داد.
محاسبه قیمت‌های پایه هفته جاری تنها با یک اهرم
بررسی تغییرات قیمت‌های پایه محصولات پلیمری و شیمیایی نشان می‌دهد با وجود آنکه قیمت برخی محصولات با نوسان مثبت همراه شده است اما هنوز هم افت نرخ در بین برخی از مواد اولیه پتروشیمیایی به چشم می‌خورد. شواهد حاکی از آن است که قیمت مواد اولیه در صنایع پتروشیمیایی روندی افزایشی دارد اما در بازارهای معاملاتی این محصولات به ویژه در بازار مواد اولیه پلیمری رشد قیمت بزرگی دیده نمی‌شود، اگرچه جرقه‌هایی از رشد نرخ برای برخی از گریدها اتفاق افتاده است. این مطلب نشان می‌دهد که به نسبت رشد قیمت تمام شده کالا، هنوز تقاضا از این میزان رشد قیمت در فاز عرضه تبعیت نکرده است. از طرف دیگر تعطیلات مربوط به سال نوی میلادی را به تازگی پشت‌سر گذاشته‌ایم و تعطیلات سال نوی چینی هم به‌زودی فرا می‌رسد. بنابراین این سیگنال نیز اجازه رشد سنگین به تقاضا نمی‌دهد. یعنی اگر قرار بر افزایش قیمت‌ها باشد به احتمال قوی این رشد نرخ آرام و باشتاب کمی همراه خواهد بود اما نمی‌توانیم بگوییم که بازار وارد رشد قیمت نمی‌شود. باتوجه به تغییرات قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی که در روز گذشته اعلام شد، می‌توان این احتمال را مطرح کرد که تخفیفی که در قیمت‌های پایه هفته‌های گذشته اعمال شده بود، برای برخی از کالاها در قیمت‌های پایه جدید دیگر لحاظ نشده است. از این‌رو قیمت‌های پایه برخی از محصولات پتروشیمیایی با افزایش و برخی دیگر بدون تغییر یا با کاهش نرخ پایه همراه شدند.نکته جالبی که در نرخ پایه اعلامی هفته جاری وجود دارد مربوط به برخی از پلیمرهای جذاب و پرتقاضا است که از الگوی مشخصی پیروی نکرده‌اند. به‌عنوان مثال نرخ پایه گروه محصولات پلی‌وینیل کلراید(PVC) نسبت به قیمت‌های ۱۴ دی ماه، با کاهش ۵۱/ ۰ تا ۵۲/ ۰ درصدی همراه شده است. اما دیگر پلیمر جذاب و پرحاشیه یعنی پلی‌پروپیلن‌های نساجی و شیمیایی، رشد نرخ را تجربه کرده و برای معاملات هفته جاری در بورس‌کالا با قیمت پایه افزایشی نسبت به هفته قبل روی تابلو خواهند رفت. پلی‌پروپیلن نساجی با ۵ درصد افزایش با قیمت پایه ۳۱ هزار و ۲۵۶ تومان و پلی‌پروپیلن شیمیایی با ۵۳/ ۴ درصد رشد، نرخ پایه ۳۴ هزار و ۷۰۵ تومانی را در هفته جاری از آن خود کرد. اما در بین پلی‌اتیلن‌ها موضوع متفاوت است. به‌طوری‌که برخی از گریدهای آن بیشترین افزایش قیمت و برخی دیگر از آنها بیشترین کاهش نرخ را تجربه کرده‌اند و قیمت پایه این محصولات(ترفتالات‌ها)در بازه مثبت ۲۲/ ۹ درصد و منفی ۶۵/ ۰ درصدی (سنگین دورانی) نوسان می‌کنند.
پلیمرهای بی‌رمق
معاملات هفته گذشته در بورس‌کالا برای محصولات پلیمری نوسان چندانی را تجربه نکرد و سعی کرد با تغییر جزئی در میزان عرضه، تقاضا و حجم معاملات هفته گذشته را به پایان برساند. هفته گذشته به میزان ۸۳ هزار و ۲۲۳ تن انواع مواد اولیه پلیمری در بورس‌کالا عرضه شد که در مقایسه با عرضه‌های هفته ماقبل از افت ۲۵/ ۱ درصدی حکایت دارد. به رغم این کاهش ناچیز اما حجم عرضه‌ها هنوز هم در کانال بالای ۸۰ هزار تن نوسان می‌کند که برای نهمین هفته متوالی می‌توان به‌عنوان ثبات در عرضه از آن یاد کرد. در برابر این میزان عرضه نیز تقاضایی به اندازه ۷۲ هزار و ۳۶۸ تن شکل گرفت که رشد ۲ درصدی را نسبت به هفته ماقبل تجربه کرد. در نهایت تقابل عرضه و تقاضا سبب معامله ۶۴ درصد از میزان عرضه‌ها شد و حجم دادوستدهای این محصولات به رقم ۵۳ هزار و ۱۹۹ تن رسید که رشد ۳ درصدی را ثبت کرد.
سراب یا رونق شیمیایی
سردرگمی در دادوستدهای محصولات پتروشیمیایی به گونه‌ای شده است که هر هفته معاملات شکلی جدید به خود می‌گیرند و احتمال به ثبات رسیدن جریان معاملاتی در این بازار را به شدت ضعیف می‌کنند، چراکه داده‌های معاملاتی برای یک هفته سقوط و عقبگرد محسوس را ترسیم می‌کنند که گویی رغبت چندانی برای بازگشت رونق به بازار وجود ندارد و در هفته بعد رشد حجم معاملات چنان افزایشی می‌شود که افزایش بیش از ۸۰ درصدی را درست با فاصله تنها یک هفته به ثبت می‌رساند. این رخدادی است که در بازار معاملاتی محصولات شیمیایی طی هفته گذشته در بورس‌کالا به وقوع پیوست، آن هم در شرایطی که عدم قطعیت‌های بیشتری را برای این بازار ترسیم کرد.هفته گذشته حجم عرضه محصولات شیمیایی با ۴۴/ ۴۷ درصد رشد به میزان ۴۰ هزار و ۹۷۶ تن به ثبت رسید. در مقابل این میزان عرضه، تقاضایی به اندازه ۳۶ هزار و ۹۶۳ تن شکل گرفت که نسبت به هفته ماقبل حکایت از رشد ۸۲/ ۷۵ درصدی دارد. در نهایت به میزان ۳۱ هزار و ۷۷۸ تن از انواع مواد اولیه شیمیایی در بورس‌کالا مورد دادوستد قرار گرفت که با افزایش ۷۶/ ۸۷درصدی همراه شد.
