دوگانه تغییر فاز نرخ در بازار پتروشیمیایی‏‏‌ها

نرخ پایه، تحت فشار دو سیگنال متناقض

بهای آزاد ارز هفته گذشته با جرقه‌‌‌های افزایشی قیمت در برخی از روزهای معاملاتی همراه شد که البته چندان پایدار نبود و عقبگرد به سمت نرخ‌های کاهشی ادامه یافت. این در حالی است که روز گذشته نیز بهای آزاد دلار به کانال قیمتی 25‌هزار تومانی وارد شد که می‌‌‌تواند ذهنیت غالب اهالی بازار را در محدوده منفی تعمیق بخشد. اما نکته مهم در بازار محصولات پتروشیمیایی بورس‌کالا با محوریت پلیمرها این است که دو متغیر اصلی تعیین نرخ پایه از دو جریان متفاوت تغذیه خواهند شد. ابتدا روند صعودی بهای جهانی محصولات پتروشیمیایی است که با تثبیت بهای نفت خام در کانال قیمتی بالای 90 دلار محتمل است و دیگری روند کاهشی نرخ ارز در بازار داخلی است که با تاثیر بر بهای نیمایی ارز می‌‌‌تواند این بازار را به سمت قیمت‌های کاهشی سوق دهد. این در حالی است که در قیمت‌های پایه اعلامی روز گذشته، نرخ مبنای نیمایی دلار به میزان 91/ 0‌درصد افزایش داشت و 24‌هزار و 74تومان محاسبه شد. از طرف دیگر، جرقه‌‌‌های افزایشی نرخ جهانی طی هفته گذشته، در بسیاری از گریدهای محصولات پلیمری و شیمیایی پدیدار شده که با شواهد موجود امکان تداوم روند صعودی آنها محتمل ارزیابی می‌شود. به این ترتیب از هم‌اکنون نمی‌توان دورنمای نرخ پایه برای این گروه از محصولات را پیش‌بینی کرد؛ چرا که با دو سیگنال متناقض مواجه بوده که هرکدام نوسان بیشتری را تجربه کنند، سکانداری معادله تعیین قیمت پایه را به دست خواهد گرفت.  در بین پلیمرهای بورس‌کالا، پلی‌استایرن معمولی 1540، با رشد 22دلاری در قیمت‌های جهانی و افزایش 91/ 0درصدی قیمت مبنای نیمایی دلار، به میزان 28/ 2‌درصد رشد نرخ پایه را تجربه کرد و در هفته جاری با بهای پایه 37‌هزار و 27 تومان عرضه می‌شود. در گروه شیمیایی‌‌‌های بورس‌کالا نیز سود کاستیک با رشد 8/ 4درصدی نرخ، بیشترین رشد قیمت پایه را به خود اختصاص داد.

سیگنال افزایشی از سوی بازارهای جهانی

هم‌اکنون بازارهای جهانی برای عموم گروه‌‌‌های کالایی در فاز صعودی قدرتمند نوسان می‌کنند. بنابراین هنگامی که جریان غالب افزایشی بوده و فرآیندهای تورمی در دنیا در حال خودنمایی کردن است، انتظار کلی سرمایه‌گذاران از دورنمای قیمتی، صعودی است. اکنون که با چنین شرایطی مواجه هستیم و از طرف دیگر بهای هر بشکه نفت‌خام برنت گویی در کانال قیمتی بالای 90دلار تثبیت شده و جرقه‌‌‌های افزایشی را به ثبت می‌‌‌رساند، ادامه روند رشد نرخ با حفظ شرایط موجود بدیهی است. همچنین با فروکش کردن بحران‌های اخیر کرونا و رفع تدریجی نگرانی ابتلا به سویه‌‌‌های مختلف این ویروس، تقاضا نیز وارد فاز افزایشی جدیدی شده و با بازگشت مشاغل به ادامه فعالیت‌‌‌های خود تقویت می‌شود. به این ترتیب، مجموعه سیگنال‌‌‌های موثر بر بازار محصولات جهانی با محوریت مواد اولیه پتروشیمیایی از این روند افزایشی تبعیت کرده و این انتظار وجود دارد که صعود بهای جهانی این گروه از محصولات به‌ویژه پلیمرها در روزهای آینده     ادامه یابد. نکته مهم در بازارهای جهانی این است که روند افزایش قیمت‌ها در شرایط فعلی از دو اهرم سوخت‌گیری می‌کند. آنچه در ابتدا به نظر می‌‌‌رسد، مربوط به افزایش بهای تمام‌شده این محصولات است که با توجه به رشد محسوس بهای خوراک شرکت‌های پتروشیمی نظیر گاز و نفتا اتفاق افتاده است. اما این مطلب تنها از یک وجه بازار محصولات پلیمری را تحلیل می‌کند، در حالی که کلیت این بازار پیچیدگی بیشتری را نشان می‌دهد؛ چرا که در لایه اول، روند صعودی بهای اکثر گروه‌‌‌های کالایی به این بازار فشار وارد می‌کند؛ اما در لایه بعد، استمرار تقاضا در سطوح افزایشی قرار دارد؛ آن هم در شرایطی که سال نو چینی و المپیک زمستانی که دو عامل اصلی کاهش تقاضا در این بازار به شمار می‌‌‌روند، روبه اتمام هستند. بنابراین مجموعه شواهد موجود از ادامه روند افزایشی برای تقاضا در اقصی‌نقاط دنیا با محوریت شرق آسیا حمایت می‌کند.  در حالی که برتری تقاضا بر عرضه‌‌‌ در کنار حمایت قیمت‌های تمام‌شده پلیمرها روند صعودی نرخ را آغاز کرده، باید دانست که احتمال افزایش قیمت‌ها با شتاب بیشتر محتمل است. همان‌طور که تجربه بازار آلومینیوم و رکوردشکنی‌‌‌های تاریخی بهای جهانی این فلز نقره‌‌‌ای نشان داد، هیچ بعید نیست که در بازار پتروشیمیایی‌‌‌ها با محوریت گریدهای پلیمری نیز این اتفاق تکرار شود و رکوردهای قیمتی که در ماه‌‌‌های گذشته تجربه شد، مجددا ثبت و حتی در برخی گریدها شکسته شود. بنابراین لازم است در معادلات اهالی این بازار این نکات در کنار سیگنال‌های کاهشی بهای آزاد ارز وارد شود. هرچند از هم‌اکنون نمی‌‌‌توان پیش‌بینی مشخصی از دورنمای بازارها داشت؛ اما فرآیندهای اخیر حکایت از آن دارد که استمرار رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی، امری جدی تلقی می‌شود.

تثبیت بهای نفت و نفتا در قله‌‌‌های قیمتی

در حالی که نگرانی‌ها در مورد اختلالات عرضه نفت‌خام به دلیل جنگ احتمالی روسیه و اوکراین تشدید شد و چشم‌‌‌انداز بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی را خنثی کرد، قیمت پیمان‌‌‌های آتی نفت برنت از عقبگردهای گذشته خود فاصله گرفت و در جریان معاملات 18 فوریه با 7/ 0‌درصد افزایش به 6/ 93دلار در هر بشکه رسید. جمهوری خلق دونتسک (Donetsk) تخلیه غیرنظامیان از منطقه را در میان گلوله‌باران شدید آغاز کرد، در حالی که رسانه‌‌‌های روسی اعلام کردند که خودرویی در نزدیکی یک ساختمان دولتی در این منطقه منفجر شد. پیش از این، نشانه‌‌‌هایی از پیشرفت در مذاکرات هسته‌‌‌ای ایران و آمریکا، بر معاملات آتی نفت فشار وارد کرد؛ زیرا توافق احتمالی می‌‌‌تواند حدود 3/ 1میلیون بشکه نفت‌خام را به سوی بازارهای جهانی آزاد کند. کارشناسان معتقدند با وجود بازگشت بالقوه صادرات نفت ایران، نفت در محدوده 90 تا 100دلار در هر بشکه باقی می‌ماند؛ زیرا عدم‌قطعیت‌‌‌های ژئوپلیتیک و فشار عرضه در بازار جهانی، ناشی از محدودیت‌های ظرفیت و بهبود تقاضا، همچنان قیمت‌های انرژی را بالا نگه می‌دارد. در مجموع تکانه‌‌‌های قیمتی هر بشکه نفت‌خام برنت در هفته گذشته، از کاهش 9/ 0درصدی نرخ حکایت دارد. نفتا به‌عنوان اصلی‌‌‌ترین خوراک مایع شرکت‌های پتروشیمی، هفته گذشته را در حالی به پایان رساند که برآیند تکانه‌‌‌های قیمتی آن مثبت 7/ 0‌درصد ارزیابی شد و در معاملات روز 17 فوریه با 846دلار به ازای هر تن مورد دادوستد قرار گرفت. به دنبال نگرانی‌های مربوط به عرضه نفت‌خام، این محصول مشتق از نفت نیز با نگرانی سمت عرضه مواجه است، تا جایی که در کانال قیمتی بالای 840دلار به ازای هر تن مبادله شده؛ نرخی که بیشترین مقدار طی هشت‌سال گذشته به شمار می‌رود.