راهنمای کامل نصب لوله‌ های پلی اتیلن

چرا نصب صحیح لوله‌های پلی اتیلن ضروری است؟

نصب اصولی لوله‌های پلی اتیلن (PE) علاوه بر بهبود عملکرد سیستم، از بروز هزینه‌های تعمیرات آتی جلوگیری می‌کند. این لوله‌ها در صنایع مختلف از جمله آب و فاضلاب، کشاورزی، نفت و گاز کاربرد دارند. هرگونه نقص در اتصالات یا نصب می‌تواند منجر به مشکلاتی نظیر نشتی، افت فشار و آسیب به زیرساخت‌ها شود. این راهنما، به تشریح گام به گام مراحل و تکنیک‌های نصب لوله‌های پلی اتیلن می‌پردازد.

لوله‌های پلی اتیلن (PE) چیستند؟

لوله‌های پلی اتیلن حاصل پلیمریزاسیون گاز اتیلن بوده و به دلیل ویژگی‌هایی همچون مقاومت در برابر خوردگی، وزن کم و انعطاف‌پذیری، در پروژه‌های گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها در انواع مختلف PE80 و PE100 تولید می‌شوند که هر کدام خصوصیات منحصر به فردی دارند:

• PE100: مقاومت فشاری بالا، مناسب برای انتقال آب آشامیدنی.
• PE80: تعادل بین استحکام و انعطاف، کاربردی در کشاورزی.

مراحل نصب لوله‌های پلی اتیلن:

نصب لوله‌های پلی اتیلن مستلزم رعایت ترتیب و دقت در انجام مراحل زیر است که از انتخاب لوله مناسب تا انجام آزمایش نهایی را شامل می‌شود:

1. انتخاب لوله مناسب: انتخاب لوله با در نظر گرفتن سایز، ضخامت و نوع مواد اولیه از اهمیت بالایی برخوردار است. به عنوان مثال:

   • لوله‌های PE100 برای انتقال آب تحت فشار.
   • لوله‌های MDPE برای گازرسانی.
   • لوله‌های با قطر کوچک برای آبیاری قطره‌ای.

2. آماده‌سازی مسیر و برش لوله: مسیر لوله‌کشی باید هموار و عاری از موانع باشد. استفاده از خاک نرم یا ماسه به منظور پر کردن اطراف لوله، از اعمال فشار اضافی به آن جلوگیری می‌کند.

   • لوله‌ها را با اره دندانه‌ریز یا گیوتین مخصوص برش دهید.
   • برش باید صاف و بدون پلیسه باشد.
   • از سوهان یا ابزار پلیسه‌گیر برای تمیز کردن لبه‌ها استفاده کنید.

3. تمیزکاری محل اتصال: لبه‌های برش خورده را با دستمال تمیز پاک کنید تا عاری از هرگونه گرد و غبار یا چربی باشند. این کار به ایجاد اتصالی محکم و بدون نشتی کمک می‌کند.

4. روش‌های اتصال لوله‌های پلی اتیلن: اتصالات لوله‌ها به دو روش اصلی جوشکاری گرمایی و اتصالات مکانیکی انجام می‌شود.

   • الف) جوشکاری گرمایی (Thermal Welding): جوشکاری گرمایی به عنوان یکی از مقاوم‌ترین روش‌های اتصال، در پروژه‌های حساس نظیر خطوط گاز و آب مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل تکنیک‌های زیر است:
     1. جوش لب به لب (Butt Fusion): روشی پرکاربرد برای ایجاد اتصالی دائمی و محکم.
        • تمیزکاری: دو سر لوله را تمیز کنید.
        • هم‌راستایی: لوله‌ها را در دستگاه جوش لب به لب قرار دهید.
        • حرارت‌دهی: لبه‌ها را با صفحه حرارتی تا دمای ۲۰۰-۲۲۰ درجه سانتی‌گراد گرم کنید.
        • فشار: لوله‌ها را به هم فشار دهید تا جوش شکل بگیرد.
        • خنک‌سازی: اتصال را تحت فشار نگه دارید تا سرد شود.
        • بازرسی: کیفیت جوش را طبق استاندارد ASTM F2620 بررسی کنید.
     2. جوش زینی (Saddle Fusion): جهت اتصال قطعات زینی به دیواره لوله استفاده می‌شود.
        • تمیزکاری: سطح لوله را آماده کنید.
        • نصب دستگاه: دستگاه جوش زینی را روی لوله قرار دهید.
        • حرارت‌دهی: سطح لوله و اتصال زینی را گرم کنید.
        • فشار و خنک‌سازی: قطعات را به هم فشار دهید و صبر کنید تا سرد شوند.
     3. جوش سوکتی (Socket Fusion): مناسب برای لوله‌های کوچک (تا ۱۲۵ میلی‌متر).
        • تمیزکاری: سر لوله و اتصال سوکتی را تمیز کنید.
        • حرارت‌دهی: هر دو سطح را با دستگاه سوکتی گرم کنید.
        • اتصال: لوله را به اتصال سوکتی وارد کنید.
        • خنک‌سازی: صبر کنید تا جوش محکم شود.
     4. جوش الکتروفیوژن (Electrofusion): از اتصالات خاص با سیم‌های مقاومتی استفاده می‌کند.
        • آماده‌سازی: لوله را تمیز و علامت‌گذاری کنید.
        • نصب اتصال: اتصال الکتروفیوژن را روی لوله قرار دهید.
        • جریان برق: دستگاه الکتروفیوژن را متصل کنید تا حرارت ایجاد شود.
        • خنک‌سازی: اتصال را ثابت نگه دارید تا سرد شود.
   • ب) اتصالات مکانیکی: به دلیل سرعت و سهولت، برای پروژه‌های کوچک یا موقت مناسب هستند:
     1. کوپلینگ‌های فشاری: برای لوله‌های کوچک (تا ۲ اینچ).
        • آماده‌سازی: سر لوله را تمیز کنید.
        • نصب کوپلینگ: لوله را وارد کوپلینگ کنید.
        • فشردن: مهره را سفت کنید تا عایق‌بندی کامل شود.
     2. اتصالات خنجری: برای لوله‌های ۰.۵ تا ۲ اینچ.
     3. اتصالات پیچی: برای اتصال لوله‌های پلی اتیلن به لوله‌های PVC یا فلزی.
     4. اتصالات فلنجی: برای تغییر مسیر یا قطر لوله.
        • جوش لب به لب: فلنج را به لوله جوش دهید.
        • نصب واشر: واشر پلاستیکی بین فلنج‌ها قرار دهید.
        • اتصال: فلنج‌ها را با پیچ و مهره سفت کنید.

5. نصب شیرآلات و متعلقات: پس از اتصال لوله‌ها، شیرآلات و اتصالات جانبی (مانند سه‌راهی، زانویی) نصب می‌شوند. این کار معمولاً با روش فلنجی یا پیچی انجام می‌شود.

6. مهار و پشت‌بندهای بتنی: برای لوله‌های تحت فشار، از مهارهای بتنی به منظور ثابت نگه‌داشتن لوله‌ها استفاده کنید.

7. خاک‌ریزی اولیه: اطراف لوله‌ها را با خاک نرم یا ماسه پر کنید. این کار باید به گونه‌ای انجام شود که در صورت نشتی، محل آن قابل تشخیص باشد.

8. آزمایش هیدرواستاتیک: برای اطمینان از کیفیت نصب:

   • لوله‌ها را با آب کلردار شست‌وشو دهید.
   • سیستم را تحت فشار هیدرواستاتیک (معمولاً ۱.۵ برابر فشار کاری) آزمایش کنید.
   • نشتی‌ها را بررسی و رفع کنید.

9. خاک‌ریزی نهایی: پس از تأیید آزمایش، خاک‌ریزی کامل را انجام دهید و از خاک فشرده برای تثبیت لوله‌ها استفاده کنید.

مزایا و معایب روش‌های مختلف اتصال:

نتیجه‌گیری:

نصب لوله‌های پلی اتیلن فرآیندی است که با رعایت مراحل و استانداردها، عملکردی ایمن و پایدار را تضمین می‌کند. از انتخاب لوله مناسب تا آزمایش هیدرواستاتیک، هر مرحله از اهمیت بسزایی برخوردار است. با استفاده از روش‌های جوشکاری گرمایی یا اتصالات مکانیکی و رعایت نکات ایمنی، می‌توان سیستمی بدون نشتی و با طول عمر بالا ایجاد کرد.