بازار جهانی محصولات پتروشیمی به دلیل واهمه از کاهش تقاضا در آستانه افت نرخی دیگر قرار دارد؛ اما با حمایت انتظارات تورمی و افزایشیشدن نرخ ارز در بازار غیررسمی داخل، رونق به رینگ محصولات پتروشیمی کشور بازگشته است. در این میان سیگنال افت بهای جهانی محصولات پتروشیمی، باعث میشود تا قیمتهای پایه برای بسیاری از این محصولات کاهشی باشد؛ اما بازگشت مثبت انتظارات تورمی باعث بروز رقابتهای هیجانی در بازار محصولاتی میشود که میزان عرضه و تقاضای آنها با یکدیگر تطابق ندارد، به این ترتیب نوسان نرخ ارز در بازار آزاد محرک قیمتی بازار این محصولات خواهد بود.
بازگشت رونق به رینگ پتروشیمی
در هفته ابتدایی اردیبهشتماه رونق به رینگ محصولات پلیمری و شیمیایی بازگشت. این در حالی بود که قیمتهای پایه در این هفته، همان نرخ هفته پایانی فروردینماه بود و با توجه به بروز رکود در بازار جهانی بسیاری از کامودیتیها، متقاضیان احتمال رشد نرخ هفتههای بعد را نمیدادند. اما بازگشت انتظارات تورمی به معاملات کالایی و ایجاد جریان رشد نرخ در بازار ارز باعث شد تا مجددا تب خرید به رینگ پتروشیمی بازگردد. در رینگ پلیمری، همچنان رقابت بالایی برای کسب سهم از عرضه پلیپروپیلنها به چشم میخورد. در عین حال رقابت نسبتا بالایی برای نخ پلیاستر برخی واحدهای پتروشیمی در رینگ هفته گذشته به ثبت رسید.
برتری تقاضا نسبت به عرضه در شرایطی که انتظارات تورمی در بازار داخل افزایشی است، باعث میشود تا متقاضیان حاضر به رقابتهای قیمتی قابل ملاحظه در رینگهای کالایی شوند. میزان تولید واقعی پلیپروپیلن در کشور نسبت به تقاضای این محصول از سوی صنایع تکمیلی بهمراتب کمتر است و نبود توازن میان عرضه و تقاضا، صنایع تکمیلی را به رقابت قیمتی قابل ملاحظه در این بازار سوق میدهد. قیمت جهانی پلیپروپیلنها کاهشی است؛ اما بازگشت مثبت انتظارات تورمی به بازار باعث میشود تا متقاضیان برای کسب سهم از عرضه این محصول حاضر به رقابت قیمتی بالایی شوند.
غلبه سیگنال کاهشی در نرخ پایه
نرخ ارز معیار در تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی برای عرضه در بازار فیزیکی بورسکالای ایران برای دومین هفته پیشرو از روز دوشنبه 11اردیبهشت تا روز یکشنبه 17اردیبهشت بدون تغییر برابر 28هزار و 500تومان تعیین شد. به این ترتیب نوسان نرخ جهانی تنها پارامتر اثرگذار بر تغییر قیمتهای پایه برای عرضه در هفته پیشروست. دفتر توسعه صنایع تکمیلی، قیمت پایه محصولات پتروشیمی را عمدتا بدون تغییر یا با کاهش اعلام کرد. به این ترتیب از 28محصول پلیمری که نرخ پایه آنها اعلام شد، نرخ پایه دومحصول افزایشی، قیمت پایه 15محصول بدون تغییر و نرخ پایه 11محصول کاهشی اعلام شد. همچنین قیمت پایه محصولات شیمیایی با ترکیبی از افزایش و کاهش اعلام شد. در حالی که نرخ پایه 6محصول افزایشی اعلام شد، قیمت پایه دو محصول بدون تغییر و بهای پایه 12محصول کاهشی بود.
نوسان محدود نرخهای جهانی
نفتا بهعنوان محصولی که از آن بهعنوان خوراک اصلی واحدهای پتروشیمی یاد میشود، ظرف یکهفته اخیر در بازارهای جهانی کاهش نرخ 56/ 0درصدی داشت و با قیمت 676دلار و 30سنت بهازای هر تن به فروش رفت. احتمال بروز رکود در بزرگترین اقتصادهای جهانی باعث شده است تا این محصول از اوج قیمتی ثبتشده برای آن در سال گذشته فاصله بگیرد و به زیر 700دلار به ازای هر تن سقوط کند. در این میان گامهای چین برای بازگرداندن اقتصاد خود به مسیر رشد به سرعتگیر عقبگرد قیمتی در بازار نفتا تبدیل شده است. نوسان بهای نفتا در بازارهای جهانی معیاری برای پیشبینی و سنجش طیف گستردهای از محصولات پتروشیمی است. بهای هر تن نفتا ظرف بازه یکساله کاهش 25درصدی را به ثبت رسانده است.
به این ترتیب عقبگرد بهای نفتا در بازارهای جهانی سیگنال کاهش نرخ موثری برای محصولات پتروشیمی به همراه داشته است. قیمت پایه محصولات پتروشیمی در بازار داخل نیز براساس ضریبی از نرخ جهانی فوب خلیجفارس با احتساب دلار نیمایی تعیین میشود. از آنجا که ظرف هفتههای اخیر نوسان بهای نفتا در بازارهای جهانی محدود و عمدتا کاهشی بود، میتوان انتظار داشت که قیمت پایه این محصولات در هفته پیشرو از منظر سیگنال جهانی با نوسان کاهشی روبهرو شود. در حالی که نفتا ظرف یکهفته اخیر نوسان نرخ نسبتا محدود اما کاهشی را در بازارهای جهانی به ثبت رساند، احتمال کاهش بیشتر قیمتها در هفته پیشرو با توجه به دادههای اقتصادی آمریکا و آغاز تعطیلات در چین وجود دارد. آمار منتشرشده از سوی وزارت خزانهداری ایالاتمتحده نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی این کشور ظرف سهماه ابتدایی سال ۲۰۲۳ نسبت به فصل قبل خود یعنی سهماه پایانی سال 2022 رشد 1/ 1درصدی را به ثبت رسانده است.
این در حالی است که اقتصاددانان انتظار داشتند رشد اقتصادی آمریکا در این بازه زمانی افزایش بیش از 2درصدی داشته باشد. گفته میشود کاهش سرمایهگذاری کسبوکارها در پروژههای جدید و افت تقاضا در پاییندست صنایع، عامل اصلی عدمتحقق رشد مورد نظر در اقتصاد آمریکاست. انتشار دادههای اقتصادی کمتر از حد انتظار آمریکا با تقویت احتمال بروز رکود، سیگنال کاهشی موثری برای بازارها به همراه داشت. در این شرایط تعطیلات بلندمدت روز کارگر در چین نیز از اول ماه مه آغاز میشود که این موضوع نیز با تضعیف تقاضا برای کامودیتیها، سیگنال کاهش نرخ دیگری به بازار محصولات پتروشیمی وارد میکند. به این ترتیب به شکل جدی احتمال عقبگرد قیمت کامودیتیها در بازارهای جهانی ظرف هفته پیشرو وجود دارد؛ اتفاقی که خود را با افت نرخ پایه در بازار داخل نیز منعکس میکند.