به گزارش روابط عمومی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوله و اتصالات پلی اتیلن به نقل از انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران (اینپیا)، گزارش مقایسه ای عرضه، تقاضا و معاملات سه ماهه سال جاری و سال گذشته پیش روی شماست:
1. عرضه ها
همانطور که در نمودار مشخص است حجم عرضه های مواد پلیمری در مجموع سه ماه اول سال 95 برابر با 833 هزار و 744 تن بوده که در مقایسه با حجم 935 هزار و 790 تن سال قبل کاهشی برابر با 102هزار و 46 تن را نشان می دهد که نسبتا قابل توجه است. این در حالی است که در گزارش قبلی حجم عرضه در دو ماهه اول سال جاری تنها 72 هزار تن کمتر از سال گذشته بود و این نشان دهنده این است که در خرداد ماه سال جاری باز هم حجم عرضه 30 هزار تن کمتر از خرداد ماه سال گذشته بوده است.
همانطور که در نمودار مشخص است حجم عرضه ها در فروردین 95 حدود 53 هزار تن بیشتر از فروردین 94 بود، ولی در اردیبهشت اوضاع به کلی دگرگون شده است و حجم عرضه ها در سال جاری به شدت کاهش و در سال 94 به شدت افزایش یافته است. به حدی که حجم عرضه های اردیبهشت 95 برابر با 239 هزار 522 تن بوده که در مقایسه با حجم 364 هزار و 806 تنی سال گذشته کاهشی معادل 125 هزار 296 تن و برابر با 34 درصد را نشان می دهد، که کاهش بسیار قابل توجهی است و بسیار قابل تامل بوده و جای رسیدگی دارد.
در فروردین هر سال به دلیل تعطیلات نوروز طبیعی است که حجم عرضه ها کمتر از ماه های قبل باشد ولی انتظار می رود در ماه های دیگر سال حجم عرضه ها به میزان کافی بوده و نسبت به فروردین ماه افزایش یابد، این موضوع در سال 94 اتفاق افتاده است ولی در سال جاری حجم عرضه ها در اردیبهشت نه تنها افزایش نیافته است بلکه کاهش چشمگیری پیدا کرده است که اتفاق خوبی برای بازار نبوده و فقط باعث افزایش بیشتر قیمت ها در بازار داخل شده که به ضرر مصرف کنندگان واقعی است و تنها واسطه ها بیشترین بهره را از این شرایط می برند و عامل دیگر که می توان بدان اشاره کرد اولویت یافتن بازار خارج نسبت به بازار داخلی است که این مورد نیز اتفاق خوبی برای بازار نیست.
در خرداد ماه سال جاری اوضاع تا حدودی بهبود یافته است و حجم عرضه نسبت به اردیبهشت ماه سال جاری 81 هزار تن افزایش یافته است، ولی همچنان نسبت به سال گذشته حجم عرضه های بازار کم است، حجم عرضه های خرداد سال جاری به میزان 30 هزار تن کمتر از خرداد سال گذشته است، هر چند که اختلاف بین دو سال کمتر شده است ولی باز هم در مجموع حجم عرضه ها در سه ماهه ابتدایی امسال بسیار کمتر از سال گذشته است. البته می توان دلیل افزایش عرضه ها در خرداد ماه سال جاری نسبت به اردیبهشت ماه را کاهش تقاضای جهانی برای محصولات پلیمری دانست که سبب شده است پتروشیمی های داخلی حجم بیشتری از کالا را در بازار داخل عرضه کنند.
2. تقاضا
همانطور که در نمودار مشخص است حجم کل تقاضا در سه ماهه اول سال گذشته بیشتر از سال جاری است، به گونه ای که حجم کل تقاضا در سه ماهه اول امسال یک میلیون و 454 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم یک میلیون و 466 هزار تنی سال گذشته کاهشی معادل 12 هزار تن را نشان می دهد. این در حالی است که اختلاف حجم عرضه در دو ماهه اول هر دوسال بیش از 100 هزار تن بوده و این موضوع نشان می دهد که در خرداد حجم تقاضا در سال 1395 رشد بسیاری کرده و در مقابل حجم تقاضا در خرداد سال گذشته کاهش یافته است و در نتیجه حجم تقاضا در خرداد سال جاری بر سال گذشته غلبه کرده است.
عمده دلیل این قضیه این است که در خرداد سال گذشته قیمت های جهانی و پایه بازار داخلی وارد فاز نزولی شدند و عرضه ها نیز با افزایش مواجه شدند در نتیجه خریداران مواد اولیه پلیمری مجبور به عقب نشینی و اتخاذ استراتژی محافظه کارانه شدند. اما در سال جاری جولان کدهای معاف از مالیات به عنوان مهمترین عامل در کنار کاهش حجم عرضه ها در برخی گریدهای جذاب باعث شد که تقاضا در خرداد ماه جهش چشمگیری پیدا کند و بر تقاضای مدت مشابه سال گذشته پیشی بگیرد.
تقاضا در فروردین 95 برابر با 737 هزار تن بوده که نسبت با تقاضای 378 هزار تنی فروردین 94 افزایشی معادل 359 هزار تن و برابر با 129 درصد افزایش را نشان می دهد.
این میزان و درصد افزایش نرخ بسیار زیاد بوده و افزایشی قابل توجه است که می تواند نشانه ای از رونق بازار مواد پلیمری در سال جاری در مقایسه با سال گذشته باشد.
هرچند که نباید از کاذب بودن بخش زیادی از تقاضا غافل بود. مثلا در مورد گروه کالایی پلی پروپیلن های نساجی شاهد تقاضاهای کاذب و معامله با قیمت سقف بودیم و یا در هفته اول فروردین برای کالای pvc نیز تقاضای کاذب زیادی ثبت شد.
ولی در مقابل در فروردين سال گذشته خبری از تقاضای کاذب نبود و بیشتر متقاضيان با تناژ واقعی وارد می شدند، هرچند که نباید این نکته را از نظر دور داشت که در سال گذشته بازار همچنان در اوج رکود قرار داشت. از طرف دیگر قیمت ها در سال جاری تحت تاثیر رشد قیمت های جهانی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته پتانسیل افزایش زیادی داشت همین عامل تمایل بازاری ها را برای بهره مندی از سود خاصل از افزایش قیمت ها افزایش داده و حجم های بیشتری را خریداری کردند تا در آینده از افزایش نرخ ها منتفع شوند.
عامل مهم دیگر که در فروردین سال قبل نقش بسیار کمتری داشت بحث حضور کدهای معاف از مالیات است که در سال جاری نقش کاملا تعیین کننده ای در شکل گیری بازار و میزان حجم معاملات و تقاضا دارند و تعدادشان در سال جاری بسیار بیشتر از قبل شده است .
اما در اردیبهشت ماه یک روند معکوس مشاهده می شود، تقاضا در اردیبهشت ماه امسال با کاهش بسیار چشمگیری مواجه شد و از 737 هزار تن به 283 هزار تن رسید که کاهش بسیار قابل توجه 260 درصدی و معادل بیش از 400 هزار تن کاهش را تجربه کرد که بسیار عجیب است. البته این همه ماجرا نیست و اگر این حجم تقاضای اردیبهشت ماه امسال با سال گذشته مقایسه شود مشاهده می شود که حجم تقاضای اردیبهشت ماه 94 برابر است با 765 هزار تن و حدود 482 هزار تن از حجم تقاضای امسال بیشتر است.
دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد که اگر به مهمترین آن اشاره کنیم عبارت است با نزولی شدن قیمت مواد پلیمری در بازار های جهانی در اردیبهشت امسال و برعکس صعودی بودن قیمتها در بازار های جهانی و داخل ایران در سال گذشته و این عامل سبب شد در سال گذشته خریداران حجم بیشتری را خریداری کرده و در مقابل در اردیبهشت سال جاری از ترس ریزش قیمت ها حجم های کمتری را خریدارای کنند. البته تقاضا برای کالاهایی که همچنان از کد های معاف از مالیات، مالیات ارزش افزوده اخذ نمی کنند همچنان در سطح مطلوبی است.
در خرداد ماه اوضاع متفاوت تر از اردیبهشت شده است از طرفی حجم تقاضای خرداد سال جاری از تقاضای اردیبهشت بیشتر شده است و با افزایشی بیش از 150 هزار تن مواجه شده است که بسیار قابل توجه است ولی در مقابل حجم تقاضا در خرداد سال گذشته نسبت به اردیبهشت کاهش داشته است و حجم تقاضا در خرداد سال جاری بر سال گذشته پیشی گرفته است و 110 هزار تن بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته است.
البته نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که حجم تقاضا هیچ وقت داده مناسبی برای سنجش میزان رکود و یا رونق بازار نیست زیرا ممکن است این تقاضای خیلی زیاد تنها مربوط به چند گرید خاص باشد که مورد توجه واسطه ها قرار گرفته و با ایجاد تقاضای کاذب حجم بیشتری از آن را خریداری می کنند و با بازار گرمی کالای خود را با قیمت بالاتر به فروش می رسانند. به عنوان نمونه با توجه به نمودار ذیل به خوبی مشخص می شود که حدود 52 درصد از این تقاضا تنها به 3 کالای خاص تعلق دارد(PVC، PET، و پلی اتیلن سبک فیلم) و این به خوبی نشان می دهد که بخش زیادی از این افزایش 150 هزار تنی تقاضا کاذب بوده است و نماینده کل بازار نیست.
3. حجم معامله
حجم کل معاملات در سه ماهه اول سال 1395 برابر با 548 هزار تن است، که در مقایسه با حجم معاملات 463 هزار و 346 تنی در سال 1394 افزایشی در حدود 85 هزار تن را نشان می دهد که رقم بسیار خوبی برای صنعت پلاستیک است، زیرا می توان گفت حجم معاملات تا حدودی مصرف واقعی مواد پلیمری در صنعت پلاستیک را نشان می دهد؛ که خود نشان از بهتر شدن اوضاع مصرف در سال جاری دارد هر چند که نباید نسبت به قاچاق بسیار زیاد محصولات پلیمری به کشورهای همسایه بی توجه بود زیرا این مواد به اسم بازار داخل خریداری شده ولی سر از بازار کشورهایی چون افغانستان، پاکستان و عراق در می آورد.
حجم معاملات در فروردین سال جاری برابر با 190 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 117 هزار تنی سال گذشته چیزی در حدود 73 هزار تن و برابر با بیش از 60 درصد افزایش را نشان می دهد.
که افزایش قابل توجهی است و نشان از رونق گرفتن معاملات مواد پلیمری در سال جاری نسبت با سال گذشته دارد، این حجم معاملات حجم قابل توجهی است و با حجم معاملات در ماه های خوب سال گذشته نیز برابری می کند و شروع خوبی برای سال 95 است.
حجم معاملات داده بهتری برای مقایسه است زیرا تا حد زیادی نشان دهنده مصرف واقعی صنایع تکمیلی است، همانطور که مشخص است میزان افزایش در حجم معاملات به میزان افزایش حجم عرضه ها نزدیک بوده و کاذب بودن بخش زیادی از تقاضا در این جا مشخص می شود.
اما این روند خوب در اردیبهشت ماه 1395 حفظ نشد و حجم معاملات با کاهش حدودا 40 هزار تنی به 150 هزار تن رسید. البته از قبل این موضوع قابل پیش بینی بود و در گزارش فروردین ماه اشاره شده که عامل افزایش قابل توجه مصرف صنایع تکمیلی در بین عوامل موثر بر افزایش حجم معاملات فروردین نیست، دلیل این امر این بود که واقعا مصرف نهایی بازار داخلی ایران هنوز افزایش زیادی نداشته و همچنان بی کشش است و ضعف نقدینگی در بین واحدهای تولیدی همچنان مشهود است و آنچه که مسلم است این است که حجم زیادی نقدینگی و با هدف سوداگری و صادرات قاچاق و یا کسب سود در آینده با استفاده از تکنیک دپوی مواد اولیه در انبارها به بازار وارد شده و حجم معاملات را به این شدت افزایش داده بود، البته نمی توان گفت که مصرف نهایی افزایش نیافته است بلکه منظور این است که میزان افزایش مصرف نهایی بسیار کمتر از این افزایش حجم معاملات است. در پایان ذکر شد که این روند رو به رشد ادامه نخواهد داشت زیرا بازارهای جهانی وارد فاز نزولی شده و قیمت ها در بازار داخل هم تحت تاثیر کم بودن مصرف نهایی دارای سیری نزولی بود و این موارد داده های منفی برای آینده بازار تلقی می شد.
حجم معاملات در اردیبهشت سال جاری نه تنها نسبت به فروردین کاهش داشته است بلکه نسبت به اردیبهشت سال 1394 نیز کاهش بسیار شدیدی را تجربه کرده است به گونه ای که حجم معاملات در اردیبهشت امسال 150 هزار تن بوده که در مقایسه با حجم 213 هزار تنی سال گذشته کاهشی 63 هزار تنی و برابر با 30 درصدی را نشان می دهد.
عوامل زیادی بر این کاهش شدید حجم معاملات در اردیبهشت امسال نسبت به سال گذشته تاثیر داشت که به برخی از آن ها اشاره می شود:
1. نزولی شدن روند قیمت ها در بازارهای جهانی در مقابل رشد قیمت ها در همین برهه در سال گذشته
2. عدم ثبات نرخ نفت و سلب اعتماد فعالان بازار نسبت به روند آتی قیمت ها
3. جلوگیری از فعالیت کدهای معاف از مالیات توسط پتروشیمی ها
4. عدم کشش کافی بازار مصرف داخلی ایران در کنار ضعف نقدینگی
5. کاهش شدید عرضه ها در مورد بسیاری از گریدهای جذاب بازار
6. ضعف صادرات صنایع تکمیلی
7. کاهش حجم قاچاق مواد پلیمری به کشورهای همسایه به نسبت به ماه های گذشته
و در نهایت ترس فعالان بازار از ریزش قیمت ها در آینده نیز بر این کاهش حجم معاملات و استراتژی محافظه کارانه فعالان بازار اثیر گذار بوده است. در این بین نباید نسبت به تقاضا و حجم معامله زیاد کالاهای تولیدی پتروشیمی هایی که همچنان از کدهای مناطق ویژه مالیات اخذ نمی کنند غافل بود.
در پایان پیش بینی شده بود که در هفته های آتی نیز روند معاملات متعادلی را در بیشتر گریدهای پلیمری شاهد باشیم و این پیش بینی تا حد زیادی درست بود.
زیرا در خرداد ماه اوضاع به کلی تغییر کرد و بار دیگر پتروشیمی ها تحت تاثیر کاهش فروش صادراتی و داخلی خود تصمیم گرفتند بار دیگر از کدهای معاف از مالیات ، ارزش افزوده اخذ نکنند و این شرایط در کنار کاهش حجم عرضه ها در مورد گریدهای جذاب سبب شد کالاهای بیشتری با رقابت قیمتی به فروش برسند و حجم معاملات بیشتری را نسبت به اردیبهشت ماه شاهد باشیم. انگیزه قاچاق به کشورهای همسایه همچنان در مورد برخی از گریدهایی که قیمت شان از قیمت های جهانی کمتر بود، همچنان وجود داشت و حجم مصرف در صنایع تکمیلی در مورد برخی گریدها چون PET گرید بطری، PVC، پلی اتیلن سنگین اکستروژن و برخی گریدهای پلی پروپیلن نساجی به سبب فصل اوج مصرف شان، افزایش خوبی پیدا کرده بود.
حجم معاملات در خرداد سال جاری نسبت به اردیبهشت ماه 57 هزار تن افزایش یافته است که برابر با 38 درصد بوده و بسیار رقم قابل توجهی است که رونق را نسبت به ماه گذشته نشان می دهد و اگر این رقم نسبت به مدت مشابه در سال گذشته سنجیده شود، همانطور که در نمودار مشخص است حجم معاملات خرداد سال جاری 75 هزار تن بیشتر از سال گذشته است که رقم بسیار خوبی است. نکته ای که در این جا قابل توجه است این که طبق نمودار ارائه شده حجم معاملات خرداد سال گذشته 82 هزار تن نسبت به اردیبهشت کاهش داشته است و نشان از شروع رکودی عمیق تحت تاثیر نزول شدید نرخ نفت و قیمت های جهانی در خرداد ماه 1394 و افت شدید حجم خریدها در کنار افزایش عرضه ها دارد. در مقابل در سال جاری روند رو به رشد یوده و از سال گذشته پیشی گرفته است.
همانطور که در نمودار مشخص است بیشترین حجم معاملات در خرداد 1395 به ترتیب مربوط به گریدهای PVC، پلی پروپیلن های نساجی، پلی اتیلن سنگین اکستروژن، پلی اتیلن سبک فیلم و PET گرید بطری است.
در نهایت پیش بینی می شود این روند رو به رشد در تیر ماه سال جاری هم ادامه دار باشد، البته اگر کد های معاف از مالیات به صورت کامل کنترل شوند ممکن است مجددا شاهد افت حجم معاملات باشیم. البته نباید از نقش سایر عوامل تاثیر گذار چون قیمت نفت و محصولات پلیمری هم غافل بود که با افزایش قیمت شان رونق و با کاهش قیمت شان رکود اتفاق خواهد افتاد.
