عرب ویکلی روز گذشته در گزارشی اعلام کرد غول پتروشیمی عربستان با چالشهایی روبهرو شده است که این مشکلات میتواند ارزش سهام، میزان فروش و صادرات آن را با تهدیدهای جدی روبهرو سازد.
این گزارش در ادامه میافزاید تضعیف اقتصاد جهانی تحتتاثیر اختلافات تجاری بهخصوص در یک سال گذشته از یکسو و مشکلاتی که در خاورمیانه بین کشورهای این منطقه ایجاد شده از سوی دیگر همگی باعث افت تولید و تقاضا برای پلاستیک و مواد شیمیایی شده است که این مساله میتواند هم برنامههای توسعه سابیک و هم مولفههای بازاری آن را تحتتاثیر قرار دهد. این گزارش میافزاید سابیک در سه ماه گذشته کمترین سود سه ماهه را در یک بازه ده ساله کسب کرده و همین موضوع باعث شده تا در شرایطی که تقاضا نگرانکننده است به فکر بهبود و ارتقای شرایط موجود از طریق توسعه بازاریابی و جذب مشتریهای جدید بیفتد. این در شرایطی است که بسیاری از پیشبینیها حکایت از آن دارد که تا سال ۲۰۲۰ تقاضا برای محصولات پتروشیمی بار دیگر تقویت شود و این موضوع به رشد قیمتها منتهی میشود اما در یک سال گذشته افزایش تنشهای تجاری بین چین و آمریکا تقاضا را سرکوب کرده و تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی را در تنگنا قرار داده که حتی نشانههای این فشار در غولهای پتروشیمی جهان مثل سابیک ظاهر شده است.
این گزارش در ادامه میافزاید این موضوع زمانی که آرامکو شرکت نفت و گاز دولتی سعودیها بخش اصلی سهام غول پتروشیمی عربستان یعنی سابیک را خرید تقویت شد و همزمان با آن کاهش تقاضا و کاهش سطح درآمد فروش باعث شد تا آرامکو به دنبال استفاده از همه ظرفیتهای خود به منظور جذب سرمایه و توسعه درآمدهای این شرکت باشد. حالا این ادغام از یکسو و اختلافات تجاری بین غولهای اقتصادی دنیا از سوی دیگر عربستان را بر سر یک دوراهی تاریخی قرار داده است. بهعلاوه کاهش فروش خودرو در اروپا و چین بهطور ویژه صنعت پتروشیمی دنیا را بهشدت آسیبپذیر کرده زیرا تولیدکنندگان خودرو در فرآیند تولید به پلاستیک و مواد شیمیایی وابسته هستند، بنابراین قیمت مواد اولیه پلیمری و شیمیایی نیز از این موضوعات اثر میپذیرد که این مساله به نفع سابیک و آرامکو نیست.
هر روز بدتر از دیروز
به همین دلیل زمانی که آمارهای سه ماه اول شرکت سابیک منتشر شد مدیرعامل این شرکت ابراز امیدواری کرد که این نتایج تا پایان سال بهبود یابد اما به صراحت اعلام کرد که نتایج مانند سال ۲۰۱۸ نخواهند بود. طی مدت سه ماه اول امسال میزان سودی که این شرکت کسب کرده ۹۰۹ میلیون دلار بوده که ۳۸ درصد از رقم سال قبل پایینتر است و این آمار یک فاجعه اقتصادی برای سابیک محسوب میشود. کارشناسان معتقدند سود سه ماهه دوم این شرکت حتی از این رقم ناامیدکنندهتر خواهد بود و به این ترتیب اکنون در موقعیت سه ماهه چهارم ۲۰۰۹ قرار گرفته است. در پایان ماه ژوئن برآوردها نشان میدهد سود سابیک به ۵۶۵ میلیون دلار رسیده باشد که از مدت مشابه ۲۰۱۸ معادل ۶۸ درصد پایینتر است. به این ترتیب سود خالص سابیک در نیمه اول سالجاری به ۴۶/ ۱ میلیارد دلار رسیده است که این ارقام بسیار ناامیدکننده هستند.
مدیرعامل سابیک معتقد است عامل اصلی این فاجعه کند شدن رشد تولید ناخالص داخلی جهانی همزمان با کاهش قیمت پتروشیمی بهدلیل افزایش قابلتوجه در ظرفیت عرضه جدید و در نتیجه پایین آمدن قیمت محصولات است. به عقیده وی گرچه قیمتهای پایین پتروشیمی بر نتایج نیمه اول SABIC تاثیر منفی گذاشته است، اما سود عملیاتی ما هنوز قوی است. اما او سعی میکند بهخود دلداری بدهد زیرا بهعنوان مثال نتایج مالی ضعیف این شرکت پتروشیمی سعودی مذاکرههای آن را با شرکت سوئیسی کلاریانت که قرار بود یک سرمایهگذاری مشترک ۹/ ۳ میلیارد دلاری را آغاز کنند به حالت تعلیق درآورده و این موضوع نشان میدهد قضیه جدیتر از تصورات مدیرعامل این شرکت است.
سابیک در سپتامبر گذشته ۹۹/ ۲۴ درصد سهام کلاریانت را خریداری کرد و به بزرگترین سهامدار این شرکت سوئیسی تبدیل شد. این دو شرکت با همکاریهای مشترک هر دو شرکت تفاهمنامهای را برای یک سرمایهگذاری مشترک امضا کردند که میتواند تامینکننده اصلی پلاستیکهای با کارآیی بالا باشد، اما فعلا این اقدام متوقف شده است. آرامکوی عربستانسعودی در اعلام تصمیم خود در ماه مارس برای خرید ۷۰ درصد از سهام سابیک با قیمت ۱/ ۶۹ میلیارد دلار، بر این واقعیت تاکید داشت که ادغام دو بنگاه دولتی باعث تقویت فعالیتهای پاییندستی میشود و آن را به یک شرکت واقعا یکپارچه و جذاب تبدیل میکند. سرمایهگذاران بالقوه با این حال، معتقدند صنعت پتروشیمی با برخی موانع جدی از جمله رشد اقتصادی کند و پیشبینیهای وجود پتانسیل رکود جهانی روبهرو است و از طرفی با افزایش فراخوانهای عمومی برای ممنوعیت استفاده از کالاهای پلاستیکی یکبار مصرف و تلاش برای کاهش ظرفیت تولید این محصولات ممکن است حتی رکود چرخه صنعت تشدید شود.
نوآوری درمان دردهای سابیک؟
به همین منظور سابیک در تلاش است تا از روشهای جدیدتر به منظور ایفای تعهدات زیست محیطی استفاده کند و از طرفی مانع از افت بیشتر درآمدهای خود از محل کاهش تولیدات زیانآور در آینده شود. با این حال کارشناسان میگویند این روشها طول میکشد تا جواب لازم را بدهد. این شرکت برای این منظور تلاش میکند از مواد اولیه تجدیدپذیر و قابل بازیافت استفاده کند و برای این هدف بهدنبال استفاده از ایدههای نو و جهانی است؛ به این منظور ساخت وسایل نقلیه برقی کارآمدتر و مشارکت در پروژههای باصرفه اقتصادی، کاهش زبالههای ضدمحیطزیست و… در دستور کار این شرکت است اما آیا این تصمیمات مانع از سقوط بیشتر سابیک در تله کنونی میشود؟ سابیک تلاش میکند برای اولین بار زبالههای پلاستیکی را به مواد اولیه و پلیمرهای آن برگرداند و شرایطی را برای فعالان حوزه پاییندست ایجاد کند تا تولیدات با کیفیت بالا و قابل بازیافت طراحی کنند. این شرکت همچنین راهکارهایی را برای ترغیب به استفاده مجدد و بازیافت بستهبندیهای صنعتی از طریق فرآیندهای نوآورانه و همکاریهای مشترک با صنایع مختلف ایجاد کرده است.
درآمد عربستان در خطر
باید گفت کاهش درآمدهای پتروشیمی میتواند درآمدهای عربستان را به راحتی تحتالشعاع خود قرار دهد. سابیک که بزرگترین شرکت با مالکیت عمومی پادشاهی است، روزی که شرکت پتروشیمی عربستان سعودی درآمد سه ماه دوم خود را منتشر کرد، نوسانات قیمت قابلتوجهی را برای سهام خود در بورس تجربه کرد قیمت این سهم در بازار تداول تا قبل از انتشار این آمارها ۱۱۰ ریال بود اما ناگهان در ۸/ ۱۰۶ ریال بسته شد که این امر نگرانی بالایی را برای سهامداران این شرکت سعودی ایجاد کرده است. پیش از این مدیران سابیک اعلام کرده بودند توانایی آن را دارند که با این چالشها مقابله کنند بهعنوان مثال در ماه ژانویه مدیرعامل این شرکت با قطعیت اعلام کرده بود که بازار به ثبات میرسد اما چنین نشد.
در ماه جولای هم بار دیگر وی اعلام کرد که تا پایان سال بازار به ثبات میرسد اما به نظر میرسد با توجه به نوسانات قیمت نفت و بازگشت اختلافات تجاری دستیابی به نتایج مطلوب برای این شرکت همچنان دور از دسترس باشد. این سقوط هم میرود به یک افت بلندمدت تبدیل شود زیرا از سه ماهه چهارم ۲۰۱۸ تاکنون این شرایط سخت ادامه دارد. در سه ماهه چهارم نسبت به سه ماهه سوم درآمد سابیک ۴/ ۱۲ درصد افت کرده بود و هنوز این روند ادامه دارد و به یکی از نگرانیها تبدیل شده است. سابیک بسیار علاقه دارد در بازارهای چین و آمریکا حضور جدی داشته باشد. این شرکت اکنون بخش قابلتوجهی از بازار آفریقا را نیز بهعنوان یک بازار بکر در اختیار دارد و در آفریقا تقریبا بیرقیب است. اما همه این موارد نتوانسته سابیک را از گردابی که میرود در آن غرق شود نجات دهد. این شرکت قول داده بود تا ۳۱ دسامبر سودی معادل ۲۴/ ۳ میلیارد ریال کسب کند اما کارشناسان معتقدند سود سابیک به زحمت به ۷/ ۲ میلیارد ریال خواهد رسید این در حالی است که حتی اگر میتوانست به هدف ۲۴/ ۳ میلیارد ریالی هم دست یابد باز هم ۶/ ۱ میلیارد ریال از پیشبینیهای قبلی خود عقبتر بود و این آمارها بهخوبی عمق فاجعه را در مورد این شرکت نشان میدهند.
بهای نفت هم که عامل دیگری برای رشد درآمدهای این شرکت – و البته همه شرکتهای مشابه – است در تلاطمات مسائل جهانی و منطقهای قرار دارد و مشخص نیست چه مسیری را در پیش میگیرد. برخی کارشناسان اقتصادی میگویند تنشها در خاورمیانه قدرت کافی نداشت که قیمت نفت را بالا ببرد و این موضوع اگر با تشدید جنگ تجاری روبهرو شویم میتواند باعث شود طلای سیاه به کفهای قیمتی خطرناکی وارد شود. نتیجه اینکه سابیک احتمالا باید منتظر یک موج خطرناک دیگر در آینده نزدیک باشد زیرا چه بخواهیم، چه نخواهیم جنگ تجاری بین آمریکا و چین به جاهای حساس خود رسیده و بیشتر هم میشود. ترامپ روز جمعه اعلام کرد روی واردات ۳۰۰ میلیارد دلار کالای چینی تعرفه ۱۰ درصدی وضع خواهد کرد و مقامات چینی نیز بلافاصله اعلام کردند حاضرند مقابله به مثل کرده و در جنگ تجاری با واشنگتن وارد شوند. این اقدامات میتواند برای شرکتهای مختلف بهخصوص شرکتهایی مانند سابیک که تولید مواد پایه را در دستور کار خود دارند خطرناک باشد.
منبع:دنیای اقتصاد